نحوه محاسبه مستمری از کارافتادگی در قانون تأمین اجتماعی
در گفت وگوی «حمایت» با سید محمد علی پاک‌نژاد، حقوقدان بررسی شد؛
نحوه محاسبه مستمری از کارافتادگی در قانون تأمین اجتماعی
گروه قضایی- چنانچه كارگر به هر دليل توانايي خود را به صورت کلی يا جزیی از دست دهد، با توجه به درجه كاهش توانايي در دسته‌بندي مختلفي قرار می‌گیرد و در برخي موارد چنانچه كاهش توانایي ناشي از كار كارگر باشد مورد حمایت بیمه تأمین اجتماعی خواهد بود و چنانچه ناشي از غير حرفه او باشد مورد حمايت بيمه تأمين اجتماعي نخواهد بود. علاوه بر این از كارافتادگي انواع مختلفي دارد كه عبارتند از: از کارافتادگی جزیی، از کارافتادگی کلی و غرامت مقطوع. در این زمینه با سید هاشم پاک‌نژاد، حقوقدان و عضو شورای اسلامی شهر یزد گفت‌وگو کردیم که درپی می آید.
مبانی قانونی بیمه از کارافتادگی چیست؟
مبنای قانونی بیمه از کارافتادگی، اصول قانون اساسی و قوانین کار و تأمین اجتماعی است. مطابق اصل 29 قانون اساسی، برخورداری از تأمین اجتماعی در مورد ازکارافتادگی حقی است همگانی و دولت مکلف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای همه افراد کشور تأمین کند؛ بنابراین دولت موظف است تأمین اجتماعی همگانی را صرف‌نظر از اشتغال به کار یا اشتغال نداشتن به کار فراهم کند.
در بیمه اجتماعی همه چیز تابع کار و وجود رابطه اشتغال، شرط برقراری آن است، همچنین در تأمین اجتماعی دولت مکلف به تأمین هزینه‌های مربوط است، در صورتی که در بیمه‌های اجتماعی دولت نقش عمده‌ای در تأمین هزینه‌ها ندارد و بیشترین هزینه آن را کارگر و کارفرما می‌پردازند و پرداخت قسمتی ناچیز از آن با دولت است.
از کارافتادگی کلی چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
از كارافتادگي کلی عبارتست از كاهش قدرت كار بيمه‌شده به نحوي كه فرد مشمول قانون تأمین اجتماعی نتواند با اشتغال به كار سابق يا کار دیگر بيش از يك‌سوم درآمد خود را به دست آورد. البته قانونگذار در قانون کار تعریفی از این واژه ارایه نکرده است و برای توضیح و شرایط تحقق آن باید طبق قانون تأمین اجتماعی عمل کرد. در چنين مواردي مطابق با ماده 70 قانون تأمین اجتماعی به تشخيص كميسيون پزشكي بايد درجه كاهش قدرت کار بیمه شده 66 درصد و بيشتر باشد.
همانطور که مشاهده می‌شود فرد در از کار افتادگی کلی بیش از دو‌سوم توان کاری خود را از دست می‌دهد، به طوری که نمی‌تواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری بیش از یک سوم درآمد قبلی خود را به دست آورد. پس با ایجاد این نوع از کارافتادگی رابطه کارگر و کارفرما خاتمه پیدا‌می‌کند و کارگر، دیگر قادر نیست به کار خود ادامه دهد.
طبق ماده 31 قانون کار جمهوری اسلامی ایران، در اين نوع از كارافتادگي، کارفرما موظف است بر اساس آخرین مزد کارگر به نسبت هر سال سابقه خدمت حقوقی به میزان 30 روز مزد به وی پرداخت کند. البته ازکارافتادگی کلی اعم از اينكه ناشي از حادثه و يا بيماري حرفه‌اي باشد يا نباشد مورد حمايت بيمه تأمين اجتماعي است و به موجب آن مستمري از كارافتادگي پرداخته خواهد شد با اين تفاوت كه چنانچه از كارافتادگي به موجب حادثه ناشي از كار يا بيماري شغلي باشد مستمري كامل از كارافتادگي و الا به نسبت سنوات حق بيمه پرداختي، مستمري محاسبه و پرداخت می‌شود.
ملاک پرداخت حق سنوات مزد پرداختی به کارگر است یا مزد اعلام شده به سازمان تأمین اجتماعی؟
در این موارد باید آخرین مزد پرداختی به کارگر مدنظر قرار گیرد نه مزد اعلامی به سازمان تأمین اجتماعی برای حق بیمه. در صورتی که بر مبنای مزد اعلامی به تأمین اجتماعی حق سنوات پرداخت شود حق کارگر تضییع و حقوق کار از ماهیت حمایتی خود به سود کارگر خارج می‌شود زیرا هدف قوانین کار و تأمین اجتماعی حمایت از کارگر و افراد بیمه شده است.
میزان مستمری از کارافتادگی کلی ناشی از کار، چگونه پرداخت می‌شود؟
قانون تأمین اجتماعی در بند الف ماده 70 خود میزان مستمری از کارافتادگی کلی را محاسبه کرده است. میزان مستمری ماهانه از کارافتادگی کلی ناشی از کار عبارت است از يك سی‌ام متوسط حقوق ماهانه بيمه شده ضرب‌در سنوات پرداخت حق بيمه به نحوي كه از صد در صد متوسط حقوق ماهانه او بیشتر و از 50 درصد حقوق ماهیانه او کمتر نباشد. به طور مثال کارگر از کارافتاده‌ای که یک سی‌ام مزد او 20 هزار تومان است و 15 سال سنوات دارد، میزان مستمری از کارافتادگی او 300 هزار تومان است. در مورد بيمه شدگاني كه افراد تحت تكفل دارند و همسر، فرزند، پدر یا مادر تحت سرپرستی دارند در صورتی که مستمری استحقاقی آنان، از 60 درصد مزد یا حقوق متوسط آنان کمتر باشد علاوه بر آن معادل 10 درصد مستمری استحقاقی به عنوان کمک، مشروط بر آنکه جمع مستمری و کمک به وی از 60درصد تجاوز نکند پرداخت خواهد شد.
از كارافتادگي جزیي چگونه محاسبه می‌شود؟
ابتدا لازم است مفهوم از کارافتادگی جزیی را بدانیم تا شناخت بیشتری به دست آید. از كار افتادگي جزیي عبارتست از كاهش قدرت كار بيمه شده به نحوي كه با اشتغال به كار سابق يا كار ديگري فقط قسمتي از درآمد خود را به دست آورد، در چنين مواردي به تشخيص كميسيون پزشكي بايد ميزان كاهش قدرت كار بيمه شده بين 33 تا 66 درصد باشد و باید این نوع از کارافتادگی به علت حادثه ناشي از كار باشد. بنابراين از كارافتادگي جزیي فقط در اثر حادثه ناشي از كار مشمول حمايت بيمه تامين اجتماعي است و در صورتي كه ناشي از حادثه خارجي يا بيماري اعم از حرفه‌اي يا غير حرفه‌اي باشد، شامل نمی‌شود.
مطابق ماده 60 قانون تأمین اجتماعی، حوادث ناشي از كار حوادثي هستند كه در حين ادای وظيفه و به سبب آن براي بيمه‌شده اتفاق می‌افتد و مقصود از حين ادای وظيفه تمام اوقاتي است كه بيمه شده در كارگاه يا موسسه‌های وابسته يا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول به كار باشد يا به دستور كارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده‌دار اجرای ماموريتي باشد. اوقات مراجعه به درمانگاه يا بيمارستان يا براي معالجات درماني و توان‌بخشي و اوقات رفت‌و‌برگشت بيمه‌شده از منزل به كارگاه جزو اوقات ادای وظيفه محسوب می‌شود مشروط بر اينكه حادثه در زمان عادي رفت‌و‌برگشت به كارگاه اتفاق افتاده باشد، حوادثي كه براي بيمه شده حين اقدام براي نجات ساير بيمه‌شدگان و مساعدت به آنان اتفاق می‌افتد حادثه ناشي از كار محسوب می‌شود.
میزان مستمری از کارافتادگی جزیی چه مقدار است؟
ميزان مستمري از كارافتادگي جزیي عبارتست از حاصلضرب درصد از كارافتادگي بيمه شده در مبلغ مستمري از كارافتادگي كلي. برای مثال در صورتی که شخص 35 درصد از کارافتاده شده باشد و مبلغ مستمری از کارافتادگی 300 هزار تومان باشد، میزان به دست آمده از ضرب 35 درصد در این مبلغ به عنوان از کارافتادگی جزیی محسوب می‌شود.
در چه صورتی کارگر مشمول غرامت مقطوع است؟
مطابق بند ج ماده 75 قانون تأمین اجتماعی اگر درجه كاهش قدرت كار بيمه‌شده به تشخيص كميسيون پزشكي بين 10 تا 33 درصد و موجب آن حادثه ناشي از كار باشد بيمه شده استحقاق دريافت غرامت نقص مقطوع را خواهد داشت و ميزان آن عبارت است از 36 برابر مستمري استحقاقي مقرر در بند الف ماده 70 قانون تأمین اجتماعی ضرب در درصد از كارافتادگي.
منبع:http://www.hemayat.net/news/bar%201.htm
روزنامه حمایت
برچسب ها:قانون تأمین اجتماعی, کارافتادگی, مستمری, نحوه محاسبه