جایگزین حبس

همانطور که میدانیم وقوع جرم و بزهکاریهای یکی از شاخصه های اجتماعی است که همواره خود را در قالب منفی معرفی می کند. و به عبارتی کجروی افراد از هنجارها و عرف و روال جامعه باعث می شود که عده ای به عنوان مجرم و خلافکار شناخته شده که مبحث اصلی ما در این مقوله می باشد. برای بررسی بهتر و دقیق این ناهنجاریها باید بزه را به عنوان یک آسیب اجتماعی پذیرفت و در صدد شناسایی عوامل و کارکردهای نهان و آشکار آن بود تا با درک واقعی و حقیقی مساله را شناخت و اقدامات راهبردی و اساسی در جهت بهبود وضعیت موجود و کاستن آمار بزهکاران که هدف اصلی که در این گروه سنی می باشد اهتمام ورزید
تعریف مفاهیم
جرم : سرپیچی و تخطی افراد جامعه از قانون و قراردادهای اجتماعی و عرف رایج (هنجارها) و انجام کارهای مغایر با ارزشهای جامعه را شامل می شود. ‏
مددجو : ‏
فردی که دچار مشکل گردید و خود از حل مسائل مبتلا شده عاجز می باشد و نیازمند کمک و راهنمایی کارشناسان و کار آگاهان و حمایت کنندگان می باشد که باید ارگانهای جامعه با پرورش افرادی تحت عنوان مددکار که به نیروی علم و ایمان و عمل و کمک به همنوع مجهز باشد که به یاری مدد جویان بشتابند تا عوارض منفی افراد جامعه بصورت صحیح رفع مرتفع و از بزرگ شدن معضلات و عواقب اجتماعی کاسته شود.
کانون اصلاح و تربیت :
کانون اصلاح و تربیت مرکز نگهداری نوجوانان و جوانان به اصطلاح بزهکار که خواه و ناخواه مرتکب جرمی شده اند و به صلاحدید مقامات قضائی تحمل کیفر و مجازات می شوند که این محل زیر مجموعه سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی که به تناوب در هر کدام از استانها مستقر گردیده است که رسالت آن اصلاح و تربیت و بازگرداندان افراد تحت پوشش به اجتماع و خانواده های خود می باشد.
عوامل در بروز این بزهکاری نقش اساسی دارند که کنکاش در این محور بخشهای ذیل را بطور اجمالی مطرح می نماید و جالب است که بدانیم هیچ انسانی از بدو خلقت کجرو و متخلف آفریده نشده است و هیچکدام از انواع بزه را بلد نبوده بلکه شرایط و وضعیت زندگی و جو و عوامل حاکم بر آن افراد را از هم منفک و در جامعه طبقه بندی نموده است.
عوامل درونی
۱ ـ دوران قبل از تولد
شکل گیری نطفه در رحم مادر و انتقال کروموزمها و ژنها و خصوصیات وراثتی و تکوین مراحل رشد از تقسیمات سلولی از جمله میوز و میتوز گرفته تا تشکیل اعضا و جوارح و نوع تغذیه در فرآنید رشد داخل شکم مادر هیچ کدام بدون تاثیر حالتهای روحی و روانی و معیشتی و معاشرتی والدین نیستند که بر این بین عوامل روحی و بهره هوشی فرزندی که متولد خواهد شد نقش ایفا می کنند و به هیچ وجه قابل قبول نیست که در تولد یک بچه تنها یک وضعیت و پروسه طبیعی می باشد. ‏
‏۲ ـ شرایط روحی و روانی
روح و روان یک عامل درونی که رفتار و شخصیت و منش و خلق و خوی افراد در مقابل محرکهای بیرونی و واکنش افراد غیرقابل پیش بینی و مشابه نمی باشد و ممکن است هر فردی در مقابل محرکها پاسخی غیر همسان داده باشد و بزهکاری و مجرمیت در پاره ای از افراد جامعه یک نوع عادت و رفتار می باشد و اعمال نابهنجار و خلاف اجتماع جزو خصوصیات جامعه می باشد و چنانچه ایثار – گذشت – انسانیت و همنوع دوستی و غیره خصوصیات مثبت می باشد در مقابل بزهکاری و انواع آن از پدیده های اجتماعی و واقعیات اجتماعی می باشد و افرادی هستند که از لحاظ روانی و روحیه خلافکار می باشند و حتی در مبحث روانشناسی تیپ ها خاص یا خصوصیات شناخته شده مطرح می باشند و به عبارتی خلافکار و انجام کارهای ناسازگار برخی افراد در جوامع بوده و خواهد شد و فقط ما می توانیم با انجام راهکارهای مختلف آمار آن را تغییر یعنی کم و زیاد بکنیم. ‏
عوامل بیرونی
خانواده ‏
کوچکترین واحد اجتماعی خانواده می باشد که سهم بسزایی در رشد و تربیت و آموزش فرزندان دارد چنانچه خانواده از بار تربیتی، فرهنگی و رفاهی بیشتر برخوردار باشد به همان میزان افرادی فرهیخته و جامعه پذیر و آینده ساز و سالم آماده و تحویل جامعه خواهد داد و فرد از لحظه ای که چشم خود را باز می کند دیباچه خودسازی و آینده سازی و شالوده چگونه زیستن متعارف با سطح خانواده که در آن آموزش خواهد دید را بنیان می گذارد و در این بین سنن و آداب و رسوم و سطح آگاهی و معاشرت و کسب روزی و ا رزشهای حاکم در داخل خانه اعم از دینداری، امانتداری، راستگویی حسن همکاری، همنوع خواهی، احترام به یکدیگر و غیره و یا برعکس موارد که در قالب منفی می باشد فرزندان خود را به جامعه عرضه خواهند داشت و چه بسا که عمیقترین روابط و ساختار شخصیتی درونی و اجتماعی و سبک و سیاق خانواده شکل گرفته و برای همیشه در فرد ماندگار خواهد شد و تغییر آن آداب کاری به مراتب سخت و دشوار می باشد و میتوان گفت خانواده اساسی ترین نقش مهم را در نابهنجاری و یا بهنجاری افراد جامعه را عهده دار می باشد. ‏
دوستان و همسالان
وقتی پای خود را از عرصه خانه فراتر می گذارد اولین آشنائیها دوستی با همسالان و همبازیها می باشد که در این مرحله القا و تلقین و تاثیر و تاثر از همدیگر بیشترین نقش را بازی می کند. در واقع قالب و خشت نقش آفرینی و مطرح شدن در اجتماع با انجام بازیها و روابط دوستانه تمرین و قالبندی شخصیت افراد شکل می گیرد و به واقع بچه خود برای مطرح شدن و شناساندن خود را در چهارچوبهای مختلف به جامعه معرفی می نماید و چنانچه روابط و تعامل با همدیگر سالم باشد میزان کجروی و راه خطا و نا صواب در آینده کمتر خواهد شد.
مدرسه و آموزش
مدرسه و طی مراحل آموزشهای مختلف اعم از ابتدایی، متوسطه، دبیرستان و دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی مراحل دارای اهمیت بیشتر در کیفیت زندگی و سطح زندگی و ارزشهای حاکم و آموزش پذیری و فرهیختگی و میزان برخورداری جوانان از نرمهای مثبت و منفی می باشد که هر چقدر آموزش دارای مضامین و مراحل تربیتی و فرهنگی و عملی بیشتر و به عبارتی تعلیم توام با تزکیه و آموزش مترادف با پرورش باشد از افراد سالم و جامعه پذیر و انعطاف پذیر و باشخصیت بیشتری برخوردار خواهیم شد و برعکس این قضایا نیز مطرح می باشد.
رسانه های جمعی و جراید
رسانه های جمعی امروزه بیشتر اوقات فراغت و حتی می توان گفت بخشی از زندگی را پر می کند اگر برنامه ها هدفمند آموزشی و کارکردهای فرهنگی و تربیتی و علمی ورزشی از طریق رسانه ها که عبارتند از رادیو، تلویزیون، لوح های فشرده بازیهای کامپیوتری و اینترنت و مجلات و روزنامه های متعدد که بتواند نیازهای قشرهای جوان را پاسخگو باشد که متاسفانه بعضی فیلمها و برنامه ها و بازیها و مطالب فوق دارای کارکردهای منفی و مخرب برای افراد کم سن و سال می باشد که این با الگو برداری و عدم تطابق واقعیت و شرایط و مناسبات زندگی با این موارد خود را در معرض خطرات و اختلالات روحی و روانی و عوارض سود قرار داده و به میزان جرایم و خشونت و ستیزه جویی افزوده و حتی می توان گفت دنیای خود مدارانه و تخیلی مطابق با این الگوهای نامناسب قشر اطفال و جوانان و نوجوان سوق داده می شوند که خود تهدید بر جوامع محسوب می شود.

 

امیر دلاورنیا

 

 ‏-به نقل از روزنامه حمایت 

http://dadgostary-es.ir/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=841&Itemid=119