تاسيس شركت سهامي مشترك در ايران(1)
بخش 1 كليات :
1/1 تعريف
طبق قانون، شركت سهامي مشترك شركتي است كه سرمايةآن به سهام خرد تقسيم شده و مسؤوليت سهامداران آن به ارزش هر سهم محدود مي‌باشد. همانطور كه در مقدمه ذكر گرديد، شركت سهامي مشترك ميتواند هم بصورت شركت سهامي عام و هم بصورت شركت سهامي خاص باشد. تفاوت عمده در اين دو نوع شركت اين است كه شركت عام ميتواند سهام و وثيقه‌هاي وام خود را به عموم ارائه دهد درحاليكه شركت خاص نمي‌تواند چنين خدماتي را ارائه دهد. براي تفاوتهاي بيشتر ميان شركتهاي خاص و عام به بخش ضميمه الف رجوع نماييد.
2/1 : اشكال ديگري از شركتهاي كاري
علاوه بر شركت سهامي مشترك، قانون تجاري ايران موارد زير را براي مؤسسات كاري در نظر گرفته است :
الف) شركت با مسؤوليت محدود
ب) شركت تضامني
ج) شركت مختلط غيرسهامي
د) شركت مختلط سهامي
هـ) شركت نسبي
و) شركت تعاوني توليد و مصرف
از ميان شركتهاي عنوان‌شده، در شركت با مسؤوليت محدود و شركت سهامي مشترك ميزان مسؤوليت محدود به ارزش سهام آنان مي‌باشد. درصورت وجود شركت سهامي مشترك، قانون براي سهامداران و شركت با مسؤوليت نامحدود حمايتهاي لازم را پيش‌بيني نموده است.
تفاوت اصلي ميان شركت سهامي مشترك و شركت با مسؤوليت محدود اينستكه در شركت با مسؤوليت محدود سرمايه به سهم تقسيم نمي‌گردد و شركاء حق انتقال سود خود را بدون تأييد اكثريت اعضاء كه معرف 4/3 سرمايه شركت باشند، نخواهند داشت.
3/1 : ويژگيهاي كلي
سهامداران شركت سهامي مشترك در تملك سود و ضرر و توزيع دارائي‌ها در تصفيه حساب آنها به نسبت ميزان سهام مشاركت خواهند داشت. همانطور كه در بالا عنوان گرديد، مسؤوليت هريك از سهامداران محدود به ارزش هر واحد سهام بوده و درصورت عدم وجود تقلب و ساير اعمال غيرقانوني ، نيازي به واگذاري مجدد مسؤوليتهاي شركت به سهامداران نخواهد بود. شركت داراي يك شخصيت حقوقي مستقل است و ميتوان آنرا تحت عنوان خود يا تحت پيگرد قانوني قرار دهد. سهامداران داراي حقوق معمول سهامداران بوده كه بطور كلي شامل حق شركت در جلسات سهامداران، دريافت گزارش مالي، انتصاب و جايگزيني هيئت مديره و حق رأي در تصميم‌گيريهاي اصلي در شركت مي‌باشند.
4/1 : تعداد سهامداران
قانون مقرر داشته است كه حد نصاب تعداد سهامداران در يك شركت سهامي مشترك سه نفر است.
5/1 : مليت سهامداران
از لحاظ قانوني هيچگونه محدوديتي نسبت به مليت اشخاصي كه مايل به تشكيل شركت سهامي مشترك مي‌باشند وجود ندارد. ليكن از لحاظ سياسي، دولت ايران از مشاركت سهامداران ايراني در اين گونه فعاليتها به جهت اهميت آن براي پيشرفت برنامه‌هاي ملي تأكيد مي‌نمايد.
6/1 : سهام
يك شركت سهامي مشترك ميتواند هم سهام معمولي و هم سهام ممتاز را بصورت سهم با نام يا سهم بي‌نام صادر نمايد. هرچند كه قانون مزاياي مربوط به سهام ممتاز را تعيين ننموده است ، اما چنين به نظر مي‌رسد كه انجام اولويت‌پذيري نسبت به سود سهام و توزيع سرمايه بهنگام تصفيه حساب و حق رأي مضاعف تحت قانون مورد پذيرش قرار خواهد گرفت. تفاوتهاي اساسي ميان سهام با نام و سهام بي‌نام مربوط به نحوه انتقال و پرداخت ماليات است به بخش 6/2 رجوع نماييد.
7/1 : مديريت
انتخاب مديريت شركت سهامي مشترك تحت مسؤوليت هيئت مديره قرار خواهد گرفت كه بايد (كه اين هيئت) با اتخاذ اكثريت آراء سهامداران حداقل يكبار در هر دو سال انجام پذيرد.
8/1 : انحلال و تصفيه حساب
شرايط كلي اداره وضعيت انحلال و تصفيه حساب يك شركت سهامي مشترك در قانون پيش‌بيني شده است و شركتها مجاز شده‌اند هرگونه شرايط خاص مورد نياز را كه مقاير با قانون نبوده باشد در مواد اساسنامه منظور نمايند. از آنجاكه مفاد قانون در اين زمينه ماهيت كلي دارد توصيه مي‌گردد، به هنگام تهيه پيش‌نويس اساسنامه مواد مربوط به انحلال و تصفيه‌حساب نيز لحاظ گردد.
بخش دوم : سرمايه
1/2 : سهم سرمايه
براي يك شركت خصوصي حداقل سرمايه مورد نياز بهنگام تأسيس يك ميليون ريال است و براي يك شركت عام 5 ميليون ريال. پرداخت سهام ميتواند بدو صورت نقدي و غيرنقدي انجام پذيرد. چنانچه پرداخت بصورت غيرنقدي باشد، ارزش كالاي مورد نظر بايد توسط ارزياب رسمي وزارت دادگستري تعيين گردد. درصورت پرداخت نقدي، بهنگام تشكيل شركت تنها 35% بوده و مابقي را ميتوان در مدت 5 سال بنا به درخواست هيئت مديره و سهامداران پرداخت نمود. درصورت پرداخت غيرنقدي ، مقدار كل اموال بايد بهنگام تشكيل به شركت منتقل گردد. افزايش سرمايه شركت را ميتوان با نصاب 3/2 كل آراء هر زمان در مجمع عمومي فوق‌العاده انجام داد و براي كاهش سرمايه درصورتيكه نيمي از سرمايه شركت دچار زيان گرديد رعايت موارد قانوني ضروري خواهد بود.
2/2: تعهد پرداخت
هرچند بهنگام تشكيل تنها 35% از كل سرمايه شركت بايد پرداخت گردد، اما 100% سرمايه بايد مورد تعهد قرار گيرد. با در نظر گرفتن ميزان 100% سرمايه مورد نياز تعهد پرداخت، در اجراء طي مراحلي براي سهام رسمي اما بي‌نام تعيين شده است كه طي آن، تمهيداتي بعنوان كار برنامه‌هاي خريد سهم كارگران بكار گرفته ميشود. بطور كلي اين مراحل شامل برگزاري جلسات مجمع عمومي فوق‌العاده بوده كه در آن سهامداران افزايش اينگونه موارد را تأييد مي‌نمايند و در برخي اوقات طبق رأي هيئت مديره عمل مي‌نمايد.
3/2 : ارزش اسمي
تعيين ارزش تعادلي يا قيمت واقعي سهم براي يك شركت سهامي مشترك ضروري است . براي يك شركت سهامي عام، قانون حداكثر ارزش اسمي 000ر10 را براي هر سهم تعيين نموده است. براي سهام شركت سهامي مشترك خاص هيچ حداقل و يا حداكثر ميزان ارزش تعادلي معيني تعيين نشده است. ليكن يك ضرورت براي هر دو شركت وجود دارد و آن اينستكه كليه سهام بايد داراي ارزش اسمي يكسان باشند و اين نياز ظاهراً شامل هر دو سهم عادي و ممتاز است. هنگام صدور هر دو سهم عادي و ممتاز . ظاهراً تمامي سهام بايد داراي ارزش اسمي يكسان باشند. همچنين ضروري است تا كليه آگهي دعوت‌هاي قسمتهاي پرداخت‌نشده سهام بدون هيچگونه تبعيضي پرداخت گردد. چنانچه مقرراتي درخصوص سهام پرداخت‌نشده وضع شود سهام ارزش تعادلي هر سهم پرداخت‌نشده نيز بايد مساوي باشد.
4/2 : اسناد سهام
در قانون نيازهاي خاص مربوط به شكل و محتواي اسناد سهام قيد شده است . آنها بايد متحدالشكل، چاپ شده و داراي شماره سري باشند و توسط حداقل دو شخص مجاز به امضاء رسيده باشند. هر سند بايد حاوي اطلاعات زير باشند.
1) نام و نوع شركت و شماره ثبت آن در اداره ثبت شركتها
2) سرمايه ثبت‌شده سهام و ميزان پرداخت‌شده سرمايه
3) نوع سهام
4) ارزش تعادلي سهام و بخش پرداخت‌شده بصورت حروف و عدد
5) تعداد سهام در سند قيد شده باشد.
5/2 : اسناد موقت سهام
قانون مقرر داشته است كه هرگاه اسناد سهام صادر نشده باشند شركت موظف است اسناد موقتي را در اختيار سهامداران قرار دهد كه نشاندهنده تعداد سهام، ميزان مبالغ پرداختي هريك باشد. قانون همچنين مقرر داشته است كه تا زمانيكه ارزش اسمي كامل توسط سهام‌دار پرداخت نگرديده باشد، صدور گواهي صاحب سهم ممنوع خواهد بود. ليكن اسناد ثبت‌نشده را ميتوان براي متقاضيان چنين سهامي قبل از پرداخت ارزش اسمي صادر نمود كه در اين صورت مقررات مربوط به انتقال سهام با نام براي چنين سهامي قابل اعمال خواهد بود.
6/2 : انتقال سهم
سهام اوراق قرضه را ميتوان با قبض و اقباض انتقال داد درحاليكه انتقال سهام با نام تا پيش از ثبت سهام شركت كامل نخواهد بود. در زمينه سهام با نام محدوديتهاي مربوط به انتقال را ميتوان در آئين‌نامه شركت پيش‌بيني نمود.
7/2 : سرمايه ذخيره
پس‌انداز قانوني كه اندوخته آن حاصل انتقال 5% از سود خالص از يك شركت سهامي مشترك بطور سالانه مي‌باشند ضروري است تا زمانيكه اندوخته حاصل به 10% از كل سرمايه برسد . سود خالص يعني درآمدي كه پيش از پايان سال بعد از كسر هزينه‌ها ، استهلاك و هرگونه ذخيره‌هاي ديگر توأم باشد (بغير از ذخيره قانوني معادل 5% از سود خالص)
8/2 : سود سهام
سود سهام بايد توسط سهامداران در جلسات مجمع عمومي به رسميت شناخته شود و تنها از طريق سود توزيع‌شده كه بعنوان سود خالص تا پيش از پايان سال بدست آمده باشد كه عبارت از سود خالص بدست‌آمده در طي سال منهاي الف) ضررهاي حاصل طي سالهاي گذشته ب) ساير ذخاير موجود بعلاوه سود توزيع‌شده سال گذشته كه قبلاً توزيع نشده باشد قابل محاسبه خواهد بود.
9/2 : حقوق شفعه
سهامداران از حق شفعه جهت تقاضا براي سهام جديد برخوردار هستند اين حق را ميتوان با اكثريت 3/2 آراء كه در جلسه عمومي فوق‌العاده اتخاذ مي‌گردد فسخ نمود.
بخش 3 : تشكيل
1/3 : اساسنامه شركت
اسناد حقوقي مربوط به شركت سهامي مشترك را تحت عنوان اساسنامه شركت ناميده ميشود. معادل نسبي و تركيبي از منشور و قوانين شركتها در ساير كشورهاست. سهامداران يا مؤسسين بايد مواد اساسنامه را قبل از ثبت شركت تأييد و امضاء نمايند. براي موارد مربوط به اساسنامه شركت به ضميمه Bمراجعه شود.
2/3 : پرداخت سهم مشاركت
پيش از تشكيل شركت ضروري است تا وجه اشتراك طبق مقدار مورد نياز بحساب بانكي تحت عنوان شركت در شرف تأسيس واريز شود. قبض بانك بعنوان يكي از اسناد جهت بايگاني در اداره ثبت شركت بهنگام ثبت شركت ضروري است.
3/3 : جلسات مؤسسين :
طبق قانون برگزاري جلسات با حضور شركاء يا مؤسسين براي شركت سهامي عام ضروري است ليكن براي شركت سهامي خاص ضروري نمي‌باشد حتي براي شركتهاي سهامي خاص نيز توصيه ميشود كه جلساتي براي ارائه فعاليتهاي مربوط به تشكيل شركت برگزار گردد. كليه سهامداران مؤسس بايد :
الف) اساسنامه شركت را تأييد و مورد امضاء قرار دهند
ب) كليه اعضاء مشتركين و پرداختهاي صورت گرفته را تأييد نمايند
ج) مديران و بازرسان را انتخاب نمايند
د) پذيرش سمت مديران و بازرسان را دريافت نمايند
هـ) تعيين روزنامه كثيرالانتشار جهت چاپ اعلانيه‌هاي قانوني شركت
4/3 : اولين جلسه هيئت مديران
پيش از آغاز كار شركت سهامي مشترك هيئت مديره بمنظور اهداف زير بايد جلسه‌اي برگزار نمايند:
الف) انتخاب رئيس و نايب رئيس
ب) انتصاب مدير عامل و تعيين شرح وظايف وي
ج) تاييد نحوه صوري و مشكل اسناد سهام و تعيين شركت جهت امضاي آن
د) تعيين صاحبان امضاء مجاز
بعلاوه پيشنهاد مي‌گردد در نخستين جلسه هيئت مديره بانك و يا بانكهاي مورد نظر جهت سپرده‌گذاري وجوه شركت مشخص گردد.
5/3 : ثبت نام
در تشكيل يك شركت خصوصي اسناد ذيل جهت بايگاني در اداره ثبت شركت مورد نياز مي‌باشند:
الف) پيش‌نويس اساسنامه شركت كه توسط كليه سهامداران امضاء شده باشد
ب) اظهارنامه مبني براينكه سهام به اشتراك گذارده شده و ارائه گواهي بانك كه آن را تأييد بنمايد
ج) سندي كه به توسط كليه سهامداران بمورد امضاء رسيده باشد دال بر اينكه انتخاب مديران و بازرسان صورت گرفته است
د) پذيرش سمتهاي امضاشده مديران و بازرسان
هـ) اظهاريه كه طبق آن انتشار روزنامه كثيرالانتشار تعيين شده باشد.
و) اظهارنامه ثبت شركت (كه بر روي فرمي كه توسط اداره ثبت شركتها ارائه شده باشد)
شركت عام هنگامي شكل مي‌گيرد كه اساسنامه شركت توسط سهامداران در جلسه مؤسسان به تصويب رسيده باشد و در اداره ثبت شركتها همراه با جزئيات انتخابات مديران و بازرسان بهمراه امضاي پذيرش سمتهاي خود بايگاني شده باشند. مؤسسان شركت سهامي عام بايد حداقل 20% از سرمايه شركت را واريز نموده باشند ، فرايند تشكيل را از طريق ارائه پيش‌نويس اساسنامه به اداره ثبت شركتها بهمراه پيش‌نويس اظهارنامه و اعلاميه‌اي كه موارد زير را شامل باشد ميتوانند آغاز نمايند:
1) نام شركت
2) هويت و محل اقامت مؤسسان
3) اهداف شركت
4) سرمايه‌گذاري ازجمله نوع پرداخت سهام بطور نقدي و غيرنقدي
5) تعداد سهام با نام و بي‌نام همراه با ارزش اسمي آنها هر تعداد سهام ممتاز همراه با توضيحاتي درباره حقوق سهامداران ممتاز
6) سهام بطور نقدي و غيرنقدي از سوي مؤسسان
7) دفتر مركزي و
8) مدت فعاليت شركت
هرگاه اطلاعات ارائه‌شده توسط مؤسسان تكميل و به اداره ثبت شركتها تحويل داده شود، اداره مجوز چاپ اظهارنامه را كه حاوي اطلاعات و دستور كار، نحوه سرمايه‌گذاري خواهد بود را خواهد داد . هرگاه مجموع سرمايه‌هاي شركت بمورد اشتراك گذارده شده و حداقل 35% آن پرداخت گرديد، مؤسسان موظف خواهند بود سهام هريك از شركاء را تعيين نمايند و سپس به برگزاري مجمع عمومي دعوت نمايند. در اين جلسه سهامداران بايد به بررسي اساسنامه شركت پرداخته، اولين سري مديران و بازرسان را انتخاب نموده و روزنامه‌اي جهت نشر آگهي‌هاي قانوني شركت تعيين نمايند. با تصويب اين اساسنامه توسط سهامداران ، اين اساسنامه بايد به اداره ثبت شركتها همراه با جزئيات جلسه ارائه گردد.
6/3 : انتشارات
ضروري است تا اطلاعيه‌اي حاوي تشكيل شركت در روزنامه‌هاي رسمي و عمومي كه به تعيين سهامداران موسسين صورت گرفته باشد بچاپ رسد. هزينه انتشار اين اطلاعيه توسط شركت پرداخت خواهد شد و معمولاً حاوي اطلاعات زير است :
1) نام و نوع شركت
2) اهداف
3) مكان دفتر مركزي
4) مدت و تاريخ تشكيل
5) مليت
6) سرمايه سهام، ارزش اسمي سهام و نوع سهام
7) بخش پرداخت‌شده سرمايه سهم و تعداد قبوض بانكي درقبال پرداختها
8) مشخصات موسسان و تعداد سهامداران
9) نامهاي اولين اعضاي هيئت مديريت و مديران
10) اختيارات مدير عامل
11) افرادي كه اختيار امضاء از طرف شركت را داشته باشند
12) چاپ روزنامه كثيرالانتشار با اعلانات قانوني
13) نامهاي اولين بازرسان قانوني و بازرس علي‌البدل
14) نحوه انحلال
7/3 : آغاز موجوديت قانوني
هرچند ضروري است تا موارد ثبت و نشر آغاز شركت در فرآيند تشكيل آن تكميل گردد، موجوديت قانوني شركت از تاريخ پذيرش سمت مديران و بازرسان بصورت كتبي آغاز مي‌گردد
8/3 : هزينه‌ها
در تشكيل شركت هزينه‌ها و مبالغ فوق بايد پرداخت شوند:
1) هزينه ثبت براساس سرمايه شركت كه قابل پرداخت به اداره ثبت شركتها است
2) هزينه چاپ روزنامه رسمي اعلانات ثبت كه طبق نرخ جاري قابل پرداخت خواهد بود
3) هزينه چاپ روزنامه‌هاي كثيرالانتشار طبق نرخ جاري
4) ماليات حق تمبر الصاقي بر گواهيهاي سهام
9/3 : مسووليت موسسان
طبق قانون، موسسان شركت نسبت به كليه اقدامات و عملكردهايي كه در ارتباط با تشكيل شركت انجام مي‌پذيرد مسووليت خواهند داشت.
منبع:
http://www.tco.gov.ir/law/Farsi/Regulation/Internal/Company/Company3.htm
برچسب ها:تاسيس شركت سهامي مشترك در ايران