آثارمرگ يا ديوانگي موكل يا وكيل در وكالت بلاعزل
آثارمرگ يا ديوانگي موكل يا وكيل در وكالت بلاعزل
نويسنده:مرتضی- محمد حسيني طرقي (كارشناس ارشد حقوق خصوصي)
بر اساس ماده 679قانون مدني(ق.م.):موكل مي تواند هروقت بخواهد وكيل را عزل كند مگر اينكه وكالت وكيل با عدم عزل در ضمن عقد لازمي شرط شده باشد.وماده 678 همين قانون مقرر مي كند:وكالت به طريق ذيل مرتفع مي شود:
1-…2-…3-به موت يا به جنون وكيل ياموكل. حال اين سوال مطرح مي شود كه فوت وجنون موكل يا وكيل كه در وكالت عادي موجب بطلان عقد است ،آيا در وكالت بلا عزل كه حق فسخ در آن نيست هم اين اثر را خواهد داشت؟يا اگر وكالت كه عقدي جايز است در ضمن عقد لازمي به صورت شرط در آيد ويا موكل حق عزل وكيل را از خويش سلب وساقط كند ،بر اثر فوت وكيل يا موكل باطل نمي گردد?
در پاسخ به نظر مي رسد،با فوت ياجنون هريك ازطرفين در عقد وكالت بلاعزل نيز ،وكالت باطل وبقاي آن منتفي مي شود.زيرا:اولا،بند 3 ماده 678ق.م.به نحو مطلق ،موت وياجنون وكيل يا موكل راموجب انقضاءوكالت مي داند.ثانيا،برابرماده 954قانون ياد شده به عنوان قاعده حاكم بركليه عقود جائز،موت احدطرفين موجب انفساخ عقدجائزخواهد شد.مسلم است كه بلاعزل بودن وكالت واسقاط حق عزل يا استعفاء،ماهيت آنرا تغيير نداده به عقدلازم تبديل نخواهد كرد ودر اين نوع وكالت، تنها موكل حق عزل وكيل را در مدت محدوديا نامحدود از خودساقط نموده ياحق استعفاي وكيل سلب شده است.ثالثا،ذات اذن ونيابت دروكالت كه در مرحله ايجاد عقد وجود داشته ،در بقاي آن هم مورد نياز خواهد بود ودرنظام حقوقي ما نمي توان پذيرفت كه بافوت يا جنون يكي از طرفين ، كما في السابق اذن ونيابت باقي خواهد بود.بلكه اثر فوت ويا جنون هريك از دوطرف پيمان وكالت،انحلال وانتفاي عقدوكالت بلا عزل راهم در پي خواهد داشت.
البته نبايد از نظر دور داشت كه ،وكالت نامه هاي بلاعزلي كه در معاملات امروزه تنظيم آنها در دفاتر اسناد رسمي رخ مي دهد،وكالت صرف نيست ؛بلكه از نظر طرفين وعرف گاهي اين گونه وكالت نامه ها ،معامله تمام عيار محسوب مي شود ودر كنار ماده 679ق.م.قصد مشترك وهدف واقعي وغائي تنظيم كنندگان چنين وكالت نامه هايي ،انتقال نوعي حق يامالكيت بوده كه بطور معمول با بيع نامه اي غير رسمي يا مفاد ماده 10 ق.م.همراه است.
درنتيجه؛اصولا بايد اعتقاد داشت كه با وجود اين قبيل وكالت نامه ،طبيعت عقد جايز(غير لازم)وكالت ،كماكان باقي است وبا فوت يا جنون هريك از طرف ها،عقد وكالت،باطل مي شود.مع ذلك،اگرموكل فوت كند،ورثه اوقائم مقام تعهدات مورث خود خواهند بودوحقي كه در موضوع وكالت بلاعزل به وجود آمده، بافوت يا جنون موكل از ميان نمي رودوبا اثبات آن،ورثه موكل بايد آنرا به ذي حق تاديه كنندواز روي ديگر،بافوت يا جنون وكيل حق مزبور به ورثه وي انتقال مي يابد.
والسلام.
30/4/1390-مرتضي محمد حسيني طرقي
برچسب ها:وكالت بلاعزل