بازپذيري اجتماعي هدف مجازات است
یاسمن خواجه نوري، استاد دانشگاه در گفتوگو با«قانون»:
بازپذيري اجتماعي هدف مجازات است
گروه قضايي، الهام رستمی- انسان از آن جهت كه انسان است، دارای احترام و كرامت است و حرمت و كرامت او هرگز بدون مجوز قانونی نباید مورد تعدی و تجاوز قرار گیرد. اگر فردی مرتكب جرمی‌شد، براساس اصل قانونی بودن جرم، باید در دادگاه صالحه (براساس اصل قانونی بودن جرم) در مجازات قانون، محاكمه شده و به آن چه كه در قوانین كشور مقرر است، محكوم شود و نفس‌این محاكمه و مجازات حرمت و احترام او را مخدوش می‌سازد و هیچ‌كس حق ندارد بیش از آنچه كه قانون مقرر داشته، اقدام به اموری كند كه موجبات خدشه به حیثیت و آبروی افراد شود. رعايت حقوق زندانيان و توجه به اين حقوق،انديشه‌هاي انساني را به خود معطوف داشته است و سعي شده است كه در كنار تنبيه و مجازات زندانيان به حقوق آنها نيز توجه شود. قوانين و آیين نامه‌هایي در مورد زندانيان وجود دارد که حقوق آنان و به ويژه اصلاح و تربيت به تصويب رسيد. یاسمن خواجه نوری در گفتوگو با «قانون» در رابطه حق و حقوق زندانیان اظهار داشت: اولین چیزی که باید درباره مجازات زندان به مردم آگاهی بدهیم این است که مجازات زندان، سلب آزادی رفت وآمد فرد زندانی است نه سلب سایر حقوق او. اگر ما با‌این ویژگی به زندان نگاه کنیم متوجه می‌شویم که سایر حقوق انساني براي زندانيان به رسمیت شناخته شده است. به طور کلی ما به اين حقوق تحت عنوان حقوق شهروندی نگاه می‌کنیم که در رابطه با زندانی باید رعایت شود. طبق ماده 3 آیین نامه سازمان زندان‌ها، زندان مجازاتی است که باید جنبه بازپرورانه داشته باشد.
بازپذیری اجتماعی هدف مجازات است
اين استاد دانشگاه افزود: در گذشته هدف از مجازات‌ها فقط تنبيه و سزادهي بود. ما مجرمان را مجازات می‌کردیم که آنها را به‌سزای عملشان برسانیم ولی با تحول‌هایی که در حقوق کیفری رخ داده است و با آموزه‌های دانش جرم شناسی امروز هدف از مجازات اصلاح مجرم براي بازگرداندن او به جامعه است و زندان به عنوان یک مجازات اصلاحگر پیشنهاد شده است.
وظیفه زندان، وظیفه اي بازپرورانه
وی با بیان‌اینکه وظیفه زندان وظیفه بازپرورانه است ادامه داد: در ماده 24 آیین نامه سازمان زندان‌ها وظایف رئیس سازمان زندان بیان شده است که ما می‌توانیم از جنبه‌های متعدد به آن نگاه کنیم. یک سری از‌این وظایف، وظایف اداری و مدیریتی است که شامل رعایت کردن ترتیبات شورای طبقه‌بندی و قانون مي‌شود. وظایف دیگر جنبه جرم شناختی دارد به طور مثال در زندان یک سری مراکز حرفه آموزی بایدوجود داشته باشد تا افراد در زندان حرفه‌ای را بیاموزند تا در زمان آزادي با كمك همين آموزش‌ها بتوانند مشغول كار شوند اما مهم‌ترين وظیفه، اقداماتي است كه داراي جنبه حقوق بشر و حقوق شهروندی مي شود. تاکید ما بر بند «ه» ماده 24 آیین نامه سازمان زندان‌هاست که‌این وظایف به رسميت شناخته شده‌اند و در مواد دیگر چگونگی اجرای‌این وظایف مشخص شده است. مثلا در بند «ه» ذکر شده است که زندانی حق بهداشت و درمان دارد یعنی محیط زندانی محیطی باشد که بهداشت افراد در آنجا رعایت شود. اگر مشکلات پزشکی برای آنها فراهم شود آنها باید درمان شوند.
حق روشنایی برای مطالعه در زندان
خواجه نوری بیان کرد: یک سری از‌این حقوق حق آموزش و پرورش است. نکته جالبی در‌این زمینه وجود دارد که به حدی آیین نامه به آموزش و پرورش تاکید داشته است که در آن اشاره شده است افرادی که درحال تحصیل کردن هستند در زمان امتحانات می‌توانند بعد از خاموشی با کسب اجازه از روشنایی استفاده کنند و درس بخوانند. این حق در ماده 76 در راستای حق آموزش و پرورش به رسمیت شناخته شده است. زندانیان حق ورزش کردن دارند یعنی یک زندانی باید شرایطی در زندان داشته باشد که بتواند ورزش کند. تفریحات سالم در بند « ه » ماده 24 به عنوان حق تفریح سالم در محیط زندان برای زندانیان به رسمیت شناخته شده است.
ملاقات‌های خصوصی حق زندانیان است
وی افزود: حق ارتباط با بیرون از زندان، یعنی زندانیان بتوانند با خانواده‌هایشان ارتباط داشته باشند. حتی حق خلوت که در رابطه با ملاقات‌های خصوصی که می‌توانند با همسران خود داشته باشند. این حقوق به‌این دلیل است که ما فقط آزادی زندانی را سلب می‌کنیم نه‌اینکه بخواهیم تمام حقوق خانوادگی او را بگیریم. باید زندان به گونه‌ای مدیريت شود که تمام‌این حقوق رعایت شود. این کارشناس حقوقی ادامه داد: همچنین بر اساس ماده 44 دفتر حمایت از حقوق شهروندی زندانیان كه زیر نظر رئیس سازمان زندان‌ها تشکیل شده است، رئیس سازمان زندان‌ها هم باید امکاناتی را فراهم کند که‌این حقوق برای زندانی رعایت شود و هم باید بر نحوه اعمال‌این حقوق نظارت داشته باشد و نظارت کند که آيا در هر زندان‌این امکانات فراهم شده است آیا زندانی از‌این حقوق برخوردار است یا خیر؟
نباید تبعیضی بین زندانیان وجود داشته باشد
این استاد دانشگاه درباره تبعیض برخورد با زندانیان در مدت حبس توضيح داد: همه زندانيان از حق و حقوق مساوي در زندان بايد برخوردار باشند و‌این حقی است که تمام زندانیان دارند و تبعیضی برای آنها در برخورداری از‌این حقوق نبايد وجود داشته باشد.
رعایت تناسب در زندان
وی افزود: يكي از مهم‌ترين مسائل، نحوه اجراي قوانين است ما دریک سری موارد قوانين لازم را داريم اما اينكه اين قوانين چگونه اجرا می‌شوند بحثي متفاوت است. طبق ماده 70 آیین نامه سازمان زندان در صورتی که امکان وجود داشته باشد به محکوم یک اتاق با امکانات لازم داده می‌شود اگر هم به صورت دسته جمعی نگهداری می‌شوند باید با رعایت تناسب که‌این تناسب از جهات سن، نوع جرم و… باید در یک جا نگهداری شوند آنچه كه در اينجا اهميت دارد اين است كه بايد ديد زندان‌ها چقدر گنجایش دارند؟ و‌اینکه چقدر می‌توانیم‌این موارد را رعایت کنیم؟ در حقیقت امکاناتی است که باید رئیس سازمان زندان‌ها فراهم کند و بودجه‌ای است که در‌این زمینه باید اختصاص داده شود به همين دليل ما نمی‌توانیم بگوییم که به طور کامل آنچه در آیین‌نامه وجود دارد رعایت می‌شود.
وظیفه رئیس زندان فراهم کردن امکانات مورد نياز زندانيان است
خواجه نوری در خاتمه با اشاره به‌اینکه وظیفه رئیس سازمان زندان‌هاست که امکانات لازم رابراي زندانيان فراهم کند، ادامه داد: همچنین رئيس سازمان زندان‌ها بايد نظارت کند که‌این امکاناتی را که فراهم کرده آیا بین همه زندانیان یکسان پراکنده می‌شود؟ آیا همه زندان‌های استان‌های مختلف به همین شکل‌این حقوق را رعایت می‌کنند؟این بحثی است که در زمینه اجرا است اما از نظر ماهوی قانون ما و آیین نامه سازمان زندان‌ها این حقوق را به رسمیت شناخته‌اند. نکته دیگر‌این كه مردم نگاه خوبی به کمک به زندانیان ندارند ولی مثلا برای بحث آسایشگاه سالمندان و بیماران خاص به راحتی کمک می‌کنند اما اگر تصور کنند که‌این پولی که می‌خواهند بپردازند به عنوان كمك به يك زنداني است چون آگاهی عمومی‌وجود ندارد، در بسیاری از موارد پشیمان می‌شوند. به هر حال فقط آزادی رفت و آمد یک زندانی سلب می‌شود اما او یک بشر است و تمام حقوق بشر در مورد او باید رعایت شود.
مجازات زندان، سلب حقوق زنداني نيست
در زندان مراکز حرفه آموزی بایدوجود داشته باشد
حق بهداشت و درمان براي زندانی بايد رعايت شود
زندانیان بايد امكان تحصيل در زندان را داشته باشند
مردم نگاه خوبی به کمک به زندانیان ندارند
تمام حقوق بشر در مورد زنداني باید رعایت شود
منبع:http://ghanoondaily.ir/Default.aspx?NPN_Id=227&pageno=5
برچسب ها:بازپذيري اجتماعي, مجازات, هدف