جعاله چیست ؟ و فرق آن با رشوه چیست ؟
جعاله آن است که انسان قرار بگذارد در مقابل کاری که برای او انجام می دهند, مال معیّنی بدهد, مثلاً بگوید: هر کس گمشدهء من را پیدا کند, هزار تومان به او می دهم .به کسی که این قرار را می گذارد و به کسی که کار را انجام می دهد می گویند. عامل در جعاله ممکن است شخص معیّن یا غیر معیّن باشد, مثلاً جاعل بگوید: هر کس اسب مرا پیدا کند, هزار تومان به اومی دهم .(1) بنابراین , جعاله یک معاملهء عرفی و همراه با عقد و معاهده است .اما رشوه و ارتشا, در باب قضاوت و حکم یا اعم از آن , نه جعاله است و نه عقد دیگری , مثلاً اگر یکی ازطرفین دعوا به قاضی بگوید: این پول یا این گوسفند را به شما می دهم که به نفع من حکم کنی , یا در غیر باب قضاوت , کسی به کارمند اداره بگوید: این کار خلاف قانون را برای من انجام بده و به او پولی بدهد, گرفتن این گوسفند و پول جایز نیست , چون قضاوت به ناحق و انجام کاری خلاف قانون جایز نیست ; ثانیاً قاضی و کارمنددر آن زمان برای کارشان حقوق می گیرند و در اجارهء دولت یا شرکت هستند و در آن فرصت نمی توانند به کاردیگر وارد شوند. اصولاً رشوه به این معنا است که شخصی پول یا جنسی را به کسی دهد, تا توجه او را جلب ومتمایل به خود بکند, به منظور این که به نفع او حکمی بکند یا بر ظلم یا معصیتی کمک کند.(2)رشوه از محرّمات شرع اسلام و در نکوهش آن آثار و اخبار بیش از حدّ و حصر است . امام باقر7فرمود:.عمّار بن مروان گوید: .هم چنین امام صادق 7فرمود: .پیامبر6فرمود: (3)(پـاورقی 1.توضیح المسائل مراجع , ج 2مسئله 2218به بعد.(پـاورقی 2.آیت الله فاضل لنکرانی , جامع المسائل , ج 2 سؤال 748; مجمع البحرین , ج 2 ص 182 مادهء رشوه .(پـاورقی 3.سید مصطفی دشتی , معارف و معاریف , ج 5 ص655