شرایط و مجازات معاونت در جرم
در گفت‌وگوی «حمایت» با کارشناسان حقوقی بررسی شد؛
شرایط و مجازات معاونت در جرم
گروه حقوقی: حنانه سماواتي – امکان دارد در ارتکاب جرایم عمدی علاوه بر مجرم عوامل دیگری نیز حضور داشته باشند؛ حضوری که در روند بروز جرم تأثیرگذار است.معاون جرم كسی است كه بدون آنكه خودش در عملیات اجرایی جرم منتسب به مباشر، دخالت داشته باشد، با رفتار خود عمدا وقوع جرم را تسهیل كرده یا مباشر را به ارتكاب آن برانگیخته است. معاونت در جرم در صورتی قابل مجازات است كه شخصی به غیر از مرتكب اصلی، جرمی را كه در قانون برای آن مجازات تعیین شده است، یاری و مساعدت کند.
در گفت‌وگو با کارشناسان حقوقی به بررسی این موضوع پرداخته‌ایم.
مصادیق معاونت
عليرضا جعفرزاده وكيل دادگستري در این باره به «حمایت» مي‌گويد: برای انجام فعل مجرمانه شخص مجرم و مباشر نقش مستقیم در ارتکاب بزه دارند، اما معاون جرم دخالت مستقیم در وقوع جرم ندارد بلکه به صورت غیر مستقیم دخالت می‌کند.
وي در خصوص شرايط معاون جرم از نظر رواني يا معنوي بيان مي‌دارد: طبق تبصره ماده 126 قانون مجازات اسلامی جدید، برای تحقق معاونت در جرم، وحدت قصد و تقدم زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم شرط است؛ یعنی فرد باید دارای علم و قصد باشد و عالم باشد که در ارتکاب جرم توسط دیگری معاونت می‌کند همچنین باید بداند بین فعل او و نتیجه فعل مجرمانه، رابطه سببیت وجود دارد و معاون برای این فعل مجرمانه اراده کند.
وی درباره مصادیق معاونت یا عنصر مادی آن مي‌گويد: در خصوص مصادیق معاونت یا عنصر مادی آن قانونگذار در ماده 126 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مواردی را احصا کرده است که شامل تحریک، ترغیب، تهدید، تطمیع، دسیسه، فریب و نیرنگ، سوءاستفاده از قدرت، تهیه وسایل ارتکاب جرم، ارائه طریق ارتکاب جرم و تسهیل وقوع جرم می‌شود.
اين وكيل دادگستري بيان مي‌دارد: قانونگذار در ماده 127 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مقرر داشته است: «در صورتی که در شرع یا قانون، مجازات دیگری برای معاون تعیین نشده باشد، مجازات وی به شرح زیر است: الف – در جرایمی‌که مجازات قانونی آنها سلب حیات یا حبس دایم است، حبس تعزیری درجه دو یا سه (درجه دو: حبس بیش از 15 تا 25 سال یا جزای نقدی بیش از 550 میلیون ریال تا یک میلیارد ریال؛ درجه سه: حبس بیش از 10 تا 15 سال یا جزای نقدی بیش از 360 میلیون ریال تا 550 میلیون ریال)؛ ب- در سرقت حدی و قطع عمدی عضو، حبس تعریزی درجه پنج یا شش (درجه پنج یعنی حبس بیش از دو تا پنج سال یا جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون تا یکصد و هشتاد میلیون ریال یا محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال یا ممنوعیت دایم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی یا ممنوعیت دایم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی؛ درجه 6 یعنی حبس بیش از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی بیش از بیست میلیون تا هشتاد میلیون ريال یا شلاق از 31 تا 74 ضربه و تا 99 ضربه در جرایم منافی عفت، محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال یا انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها یا ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال یا ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال یا ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تامدت پنج سال)».
این وکیل دادگستری مي‌افزايد: در قانون مجازات اسلامی سابق مجازات معاون جرم حداقل مجازات مجرم اصلی بود اما در قانون مجازات اسلامی جدید طبق ماده 127 و موارد فوق‌الذکر برای تعیین مجازات معاون جرم عمل می‌شود.
وقتی مرتکب صغیر یا مجنون باشد
وي در پاسخ به اين پرسش كه در صورتی که مرتكب اصلی صغیر یا مجنون باشد چه تاثیری در مجازات معاون دارد؟ مي‌گويد: طبق ماده 129 قانون مجازات اسلامی فوق‌الذکر در ارتکاب رفتار مجرمانه، چنانچه مرتکب صغیر یا مجنون باشد و به همین دلیل قابل تعقیب نباشد یا اجرای مجازات او به جهتی از این جهات موقوف شود هیچ تاثیری در تعقیب و مجازات معاون جرم ندارد.
یک تعریف دیگر از معاونت
علی ادراکی وكيل دادگستري نیز در تعريف معاون جرم به «حمایت» مي‌گويد: در ادبیات حقوقی، شخصی که در جریان عملیات مجرمانه شرکت نداشته اما به تبع اعمال مجرمانه مباشر و شریک جرم، به هر نحوی از انحا ایشان را در ارتکاب اعمال مزبور یاری کرده و با رفتار‌های خاص عمدی خویش وقوع جرم را تسهیل کرده باشد معاون جرم تلقی می‌شود. در این حال مساعدت معاون جرم حتی اگر اقوی از عمل مباشر هم باشد، بدون ورود مستقیم (از طریق فعل یا ترک فعل) در عملیات اجرایی مباشرت تلقی نمی‌شود.
شرايط معاون جرم از نظر رواني يا معنوي
وي در خصوص شرايط معاون جرم از نظر رواني و يا معنوي بيان مي‌دارد: علاوه بر اینکه معاون باید با علم و عمد مجرم را یاری رسانده باشد اصولا باید بین عمل مباشر (فاعل) جرم و اقدام‌های معاون جرم وحدت قصد مجرمانه حاکم باشد یعنی معاون همان نتیجه‌ای را بخواهد که قبلا یا همزمان مباشر جرم نیز خواسته است. همچنین به طور عام، بین عمل معاون با عمل مباشر باید تقدم یا اقتران زمانی نیز دیده شود به بیان ساده‌تر میان مباشر و معاون، تبانی قبلی یا تفاهم لحظه‌ای برای ارتکاب جرم معینی وجود داشته باشد که نقش معاون نه ورود مستقیم در اعمال مادی جرم با هر کمیتی بلکه از طریق تحریک و ترغیب یا تهیه وسایل و تسهیل وقوع جرم و… خواهد بود که نقشی تبعی و فرعی است. به علاوه چنانچه فاعل اصلی جرم، جرمی شدیدتر از آنچه مقصود معاون بوده است مرتکب شود، معاون به مجازات معاونت در جرم ضعیف‌تر محکوم می‌شود.
مصاديق معاونت در جرم
ادراكي در خصوص مصاديق معاونت در جرم مي‌گويد: در کتاب‌ها و مقالات حقوقی نمی‌توان از معاونت در جرم تعریف جامع و مانعی یافت، بلکه قانونگذار با ارایه مصادیق آن مبادرت به توضیح مسایل مربوط به آن می‌کند در همین زمینه قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392 در ماده 136 خود اشخاص خاصی را معاون جرم محسوب می‌کند. موارد ذکره شده در این ماده قانونی چنین است: الف- هر کس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم شود؛ ب- هر کس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارایه دهد؛ پ-هر کس وقوع جرم را تسهیل کند.
مجازات معاون جرم
این وکیل دادگستری در خصوص تفاوت مقررات معاونت در جرم در قانون سابق و جدید مجازات اسلامی بیان مي‌دارد: تا قبل از تصويب كتاب پنجم قانون مجازات اسلامي در خرداد 1375 مجازات معاون جرم بر اساس ماده 43 قانون سابق در اختيار قاضي دادگاه بود كه با توجه به شرايط و امكانات خاصي و مراتب جرم، ميزان آن را تعيين مي‌کرد.
در مواردي هم كه در آن قانون يا قوانين خاص ديگري، قانو‌گذار خود نوع و مقدار مجازات را تعيين كرده بود، دادگاه‌ها در حدود مقررات مبادرت به صدور راي مي‌کردند سپس با وضع ماده 726 قانون تعزيرات ميزان مجازات معاون در جرايم تعزيري، حداقل مجازات مقرر در قانون براي همان جرم مشخص شد. در نهايت به موجب قانون مجازات اسلامي 1392 ماده 726 قانون تعزيرات نسخ شده و قانونگذار تمام مقررات مربوط به معاونت در انواع جرايم و مجازات‌ها را در مواد 126 تا 129 قانون جدید جمع‌بندي كرده است.
منبع:http://hemayat.net/news/hoghughi4.htm
روزنامه حمایت
برچسب ها:مجازات, معاونت در جرم, معاونت در جرم