مجازات سرقت مقرون به آزار و اذیت
یک حقوقدان در گفت‌وگو با «حمایت» بررسی کرد مجازات سرقت مقرون به آزار و اذیت
یکی از قدیمی‌ترین و مهمترین جرایمی که شاید از همان پیدایش مفهوم مالکیت در جوامع بشری ارتکاب می‌یافت و معمولاً مجازات‌های سختی هم برای مرتکبان آن در نظر گرفته شده، جرم سرقت است. امروزه در اکثر کشورهای جهان، جرم سرقت به دلیل تنوع آن به انواع مختلفی تفکیک شده است که هر یک از آنها، شرایط خاص و مجازات مخصوص به خود را دارد. از جمله این موارد می‌توان به سرقت ساده و سرقت با مجازات مشدّد اشاره کرد. در کشور ما نیز سرقت دارای انواع مختلفی است که معمولاً به سرقت‌های حدی و تعزیری تقسیم می‌شود. یکی از انواع سرقت‌های تعزیری، سرقت مقرون به آزار و اذیت است که درباره آن، «حمایت» با دکتر مرتضی ناجی، حقوقدان و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز گفت‌وگو کرده است.
ناجی اظهار کرد: قانونگذار در فصل بیست و یکم کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 که «سرقت و ربودن مال غیر» نامیده می‌شود، این موضوع را در چند ماده مورد اشاره قرار داده است.
وی ادامه داد: در ماده ۶۵۱ این قانون آمده است «هر گاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد مرتکب از پنج تا بیست سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌شود: سرقت در شب واقع شده باشد؛ سارقین دو نفر یا بیشتر باشند؛ یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند؛ از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا برخلاف حقیقت خود را مأمور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است، سرقت کرده باشند همچنین در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.» که در بند پنجم و انتهایی این ماده، سرقت مقرون به آزار و اذیت و تهدید عنوان شده است.
ناجی به «حمایت» گفت: تعریف جرم سرقت در ماده 267 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است. این حقوقدان با بیان اینکه قانونگذار در ماده 651 کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، سنگین‌ترین مجازات تعزیری را ذکر کرده است، اضافه کرد: در حقیقت، سرقت موضوع این ماده قانونی باید هر 5 شرط عنوان‌شده را به صورت توامان داشته باشد و «مقرون به آزار و تهدید» بودن، به تنهایی برای تحقق این جرم کفایت نمی‌کند بلکه وجود 4 شرط دیگر نیز لازم و ضروری است. وی به ماده ۶۵۲ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 نیز اشاره کرد و افزود: «هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد یا سارق مسلح باشد، به حبس از سه ماه تا 10 سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم می‌شود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد، علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم می‌شود.» در حقیقت، بنا به تصریح قانونگذار، تحقق سرقت در ماده اخیر، در صورت مقرون به آزار بودن سرقت یا مسلح بودن سارق است.
ضرورت آزار و اذیت فرد مالباخته همزمان با وقوع رکن مادی سرقت
به گفته ناجی، سرقت مقرون به آزار و اذیت به این معنا است که آزار و اذیت فرد مالباخته باید همزمان با رکن مادی سرقت صورت گیرد؛ نه قبل و بعد از وقوع جرم. زیرا در این صورت عنوان سرقت مقرون به آزار و اذیت را نخواهد داشت. وی در ادامه عنوان کرد: سرقت مقرون به آزار و اذیت می‌تواند مادی یا معنوی باشد. مادی مانند اینکه سارق فرد مالباخته را مورد ضرب و جرح قرار دهد و معنوی نیز مانند اینکه فرد مالباخته را به ایراد ضرب و جرح خود یا همسر و فرزندانش، تهدید کند. این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز تصریح کرد: ماده ۶۶۹ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 نیز مقرر کرده است: «هر گاه کسی، ديگري را به هر نحو تهديد به قتل يا ضررهاي نفسي يا شرفي يا مالي يا به افشاي سري نسبت به خود يا بستگان او کند، اعم از اينکه به اين واسطه تقاضاي وجه يا مال يا تقاضاي انجام امر يا ترک فعلي را کرده يا نکرده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه يا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»
وی در ادامه بیان کرد: سرقت مقرون به آزار و اذیت در مقایسه با سایر انواع سرقت، مستوجب مجازات شدیدتری خواهد بود. در حقیقت، زمانی که جرم سرقت ساده، با به‌کارگیری عملی آزاردهنده علیه دیگری یا تهدید به آن، توأم می‌شود، به سرقت مشدد تبدیل می‌شود. این سرقت مشدد که سرقت مقرون به آزار نامیده شده است، تشدید مجازات مرتکب را به دنبال خواهد داشت. چرایی این امر را می‌توان در جسور بودن سارق، زود تسلیم شدن فرد مالباخته و نیز اعمال زور و خشونتی جست‌وجو کرد که ممکن است زندگی بزه‌دیده را در معرض خطر قرار دهد.
ناجی خاطرنشان کرد: بر این اساس، اگرچه مقابله مؤثر با جرم سرقت مقرون به آزار و اذیت و تهدید، کاملاً ضروری است، اما رویکرد قانونگذار ایرانی که در ماده 652 کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 متبلور شده، دارای برخی نواقصی است که از جمله آنها می‌توان به عدم تصریح به واژه «تهدید» در کنار آزار اشاره کرد.
منبع:http://www2.hemayatonline.ir/detail/News/19152
برچسب ها:سرقت, سرقت مقرون به آزار و اذیت