مسئوليت كيفري ناشي از انتقال ويروس مولّد ايدز
1. آشنايي با بيماري
در خصوص اين بيماري عموماً ما با اصطلاحاتي تخصصي نظير ايدز (AIDS) و همچنين اچ آي وي (HIV) مواجه مي¬شويم كه لازم است بدواً با ماهيت و ويژگي اين دو عنوان تخصصي پزشكي به خوبي آشنا شد و آنگاه در مورد مسائل حقوقي پيرامون آن صحبت به ميان آورد.
1-1. HIV چيست
HIV مخفف كلمات .
«Human Immunodeficiency Virus» به معناي ويروس ضعيف سيستم ايمني بدن مي¬باشد. اين همان ويروسي است كه سبب بيماري ايدز خواهد شد. ويروس HIV نسبت به حرارت حساس است و در صورتي كه سرم حاوي ويروس را در مدّت 30 دقيقه در معرض حرارت 56 درجه سانتي¬گراد قرار دهيم، قدرت آلايندگي آن صدبار كمتر مي¬شود و در مقابل اشعة يون¬زا و ماوراء بنفش بسيار مقاوم است. تحقيقات نشان داده است كه در محيط خشك اتاق تا 7 روز و در آب تا 15 روز فعاليت و مكانيزم عفونت¬زايي خود را حفظ مي¬كند. اين ويروس از طريق تماس خوني يا ارتباط جنسي به ديگري منتقل خواهد شد. به علاوه مادران حامله¬اي كه مبتلا به اين ويروس مي¬باشند ممكن است آن را در طول زمان حاملگي و يا زايمان به نوزاد خود منتقل نمايند. ويروس HIV از طريق شير پستان مادر نيز به فرزند انتقال مي¬يابد. ويروس¬ها اجرامي هستند كه سبب بروز بيماري در انسان ¬ها مي¬شوند؛ به عنوان مثال، سرخچه، آبله مرغان و آنفلانزا همگي به وسيلة ويروس ايجاد مي¬شوند.ويروس¬ها نمي¬توانند به تنهايي تكثير شوند و تنها راه تكثير و زندگي آنها استفاده از بدن جانوران و انسان¬ها است. در بدن انسان، ويروس¬هاي مختلف، سلول¬هاي متفاوتي را آلوده نموده و به تبع، سبب بروز بيماري¬هاي متفاوتي مي¬شوند؛ به عنوان مثال، HIV سلول¬هاي سيستم ايمني را آلوده مي¬نمايد. اين سلول¬ها در مبارزه با اجرام خارجي مورد استفاده قرار مي¬گيرند فلذا با تأثير HIV بر اين سلول¬ها و تخريب آنها، اغلب كساني كه مبتلا به HIV مي¬شوند سرانجام به بيماري ايدز دچار خواهند شد.
اصطلاح HIV-positive بدان معناست كه آزمايش پادتن نشان داده است كه فرد مبتلا به HIVمي¬باشد. اين وضعيت الزاماً به معناي ابتلاي فرد به ايدز نيست. بسياري از مبتلايان به HIV ممكن است اصلاً از وضعيت ابتلاء خود به اين ويروس آگاهي نداشته باشند. اين احتمال نيز وجود دارد كه فرد 15 سال يا بيشتر ناقل ويروس بوده بدون اينكه علامت و يا عارضه¬اي از اين وضعيت بر وي آشكار گردد. در چنين حالتي، مبتلايان همچون افراد عادي بوده و مانند ديگران احساس تندرستي مي¬نمايند لكن در اين مدّت، فرد ناقل بوده و مي¬تواند ديگران را به ويروس آلوده نمايد. به اين دورة نسبتاً طولاني در اصطلاح « دورة پنجره » گفته مي¬شود.
1-2. چگونگي تبديل HIV به AIDS
ابتلا به HIV سبب تضعيف تدريجي سيستم ايمني بدن مي¬شود. سلول¬اي ايمني بدن موسوم به CD4+T در مواجهه با HIV زمين¬گير و يا كشته مي¬شوند. اين سلول¬ها نقش مهمي را در واكنش¬هاي ايمني بدن برعهده داشته و در اجراي هرچه بهتر وظايف سائر سلول¬هاي دستگاه ايمني نقش مهمي را ايفاء مي¬نمايند. در واقع كاهش اين نوع سلول¬ها در بدن شخص مبتلا به HIV بيانگر احتمال زياد ابتلا به ايدز در آيندة نزديك مي¬باشد. يك فرد عادي و غير مبتلا به HIV به طور معمول داراي 800 تا 1200 سلول CD4+T در هر ميليمتر مكعب از خون مي¬باشد. در زمان ابتلا به HIV تعداد اين سلول¬ها به نحو فاحشي كاهش مي¬يابد به طوري كه ميزان آن تا 200 سلول در ميليمتر مكعب پايين خواهد آمد. در چنين شرايطي فرد مبتلا هر آن در معرض ابتلا به بيماري¬هاي عفوني و سرطان خواهد بود.
اغلب دانشمندان معتقدند كه HIV با ميراندن سلول¬هاي CD4+T يا دخالت در كاركرد نرمال آنها و يا نشانه رفتن به ساير مواردي كه مي¬تواند سيستم ايمني بدن را مختل نمايد سبب ايجاد ايدز مي¬گردد؛ به عنوان مثال، شبكه¬اي كه مولكول¬هاي ايمني شخص را تنظيم مي¬نمايد، با ورود HIV نابود شده و توانايي شخص را در مبارزه با ساير عفونت¬ها از بين مي¬برد. انجام آزمايشات بر روي هزاران تن از مبتلايان به HIV مشخص كرده است كه اغلب اين مبتلايان سال¬ها ناقل اين ويروس در بدن خود بوده¬اند بدون آنكه اختلالي در سيستم ايمني آنها بروز نمايد. با وجود اين، آزمايشاتي كه اخيراً انجام شده نشان مي¬دهد كه ارتباط بسيار زيادي ميان HIV موجود در خون و نقصان ميزان سلول¬هاي CD4+T و به تبع آن پيشرفت ايدز در انسان وجود دارد.كاهش ميزان ويروس HIV در خون با استفاده از داروهاي ضد HIV (anti-HIV) امكان پذير مي¬باشد.
1-3. ايدز چيست
اصطلاح ايدز مأخوذ از حروف نخست (Immunodeficiency Syndrome Acquired ) به معناي بيماري اختلال و ضعف در سيستم ايمني بدن بوده و مرحلة آخر عفونت HIV به شمار مي¬آيد. نخستين بار اين بيماري در 1981 در آمريكا مورد شناسايي قرار گرفت؛ لكن اين احتمال وجود دارد چنين بيماري¬اي در ساير نقاط جهان و در حالت پنجره وجود داشته است. دانشمندان در سال 1984 يعني سه سال بعد، كشف نمودند كه عامل بيماري ايدز ابتلا به ويروس HIV مي¬باشد.طبق تعريفي كه مركز كنترل بيماري¬ها در آمريكا از ايدز به عمل آورده است، اين بيماري به معناي وجود سلول¬هاي CD4+T به ميزان كمتر از 200 واحد در هر ميليمتر مكعب از خون مبتلاي به HIV مي¬باشد. در مبتلايان به ايدز، عفونت شديد و گاه مهلك است؛ زيرا سيستم دفاعي بدن در مقابل HIV ناتوان شده و ديگر توان مقابله با ويروس¬ها، باكتري¬ها، انگل¬ها و ساير ميكروب¬ها را نخواهد داشت.
علائمي كه به طور معمول در مبتلايان به ايدز وجود دارد عبارتند از: 1- سرفه¬هاي شديد و تنگي نفس؛ 2- بلعيدن غذا همراه با درد؛ 3- عوارض ذهني مانند گيجي و يا فراموشي؛ 4- اسهال¬هاي مداوم و شديد؛ 5- تب؛ 6- كاهش بينايي؛ 7- استفراغ؛ 8- كاهش وزن و خستگي مفرط؛ 9- سردردهاي شديد؛ 10- اغما.
كودكان مبتلا به ايدز نيز ممكن است علاوه¬بر ابتلا به عوارض فوق، به انواع عفونت¬هاي شديد باكتريايي مانند عفونت¬هاي گوشي كه به طور معمول در تمامي كودكان مشاهده مي¬گردد مبتلا شوند. مبتلايان به ايدز عموماً نسبت به ابتلا به سرطان¬هاي مختلف، مستعد نشان مي¬دهند؛ خصوصاً سرطان¬هايي كه داراي علت ويروسي همچون توموي كاپوسي و يا سرطان¬ گردن مي¬باشند.همچنين سرطان مربوط به سيستم ايمني بدن همچون سرطان غدد لنفاوي نيز در اين افراد بسيار به چشم مي¬خورد. چنين سرطان¬هايي به دليل وجود بيماري ايدز بسيار شديد بوده و درمان آن با دشواري بسيار روبروست. تعداد محدودي از كساني كه حوالي 10 سال قبل مبتلا به HIV شده لكن اين ابتلا موجب بيماري ايدز در آنان نگرديده است مورد توجه دانشمندان قرار گرفته¬اند. اين دانشمندان سعي دارند تا مشخص نمايند چه عاملي در كاهش روند پيشرفت ايدز در بدن اين افراد مؤثر واقع شده است. آيا اين امر به خاطر خصوصيت خاص سيستم ايمني بدن اين افراد مي¬باشد يا آنكه ميزان HIV وارد شده به بدن آنها اندك بوده است؟ دانشمندان اميد دارند كه درك بهتر روش¬هاي طبيعي بدن در مقابله با ويروس¬ها، بتواند آنها را در توليد واكسن¬هاي ضد HIV و ساخت داروهايي مؤثر جهت جلوگيري از پيشرفت ايدز ياري نمايد.[1]
2. آلودگي به بيماري ايدز قبل از فوت بيمار ( صدمات ناشي از مسموميت¬ها (
با توجه به عواقب ناگواري كه انتقال ويروس ايدز درپي خواهد داشت، در اين بخش مي¬خواهيم به اين مطلب بپردازيم كه اين انتقال براي ناقل چه مسئوليت كيفري¬اي دربر دارد.
آنچه مسلّم است ذكر اين نكته خواهد بود كه براي انتقال HIV در قوانين كيفري ايران قانوني وضع نشده فلذا مي-بايست براي جلوگيري از اين عمل و به لحاظ تازگي مورد، تا قبل از جرم انگاري يا قانون¬نويسي مناسب، اين رفتار را با قوانين مشابه تطابق داد. در اين خصوص قوانين چندي را مي¬توان يادآور شد:
2-1. قانون طرز جلوگيري از بيماريهاي آميزشي و بيماريهاي واگيردار (1320)
اين قانون گرچه به لحاظ زمان وضع، اسمي از بيماري ايدز به ميان نياورده است، لكن مي¬توان از ملاك اين اين قانون خصوصاً در جايي كه بيماري ايدز از راه آميزشات جنسي منتقل مي¬شود استفاده جست. طبق تبصرة مادة يك اين قانون: « مقصود از بيماريهاي آميزشي – سوزاك – كوفت (سيفليس) آتشك (شانكر نرم) است در هر نقطه از بدن كه واقع باشد. » و بر همين اساس در مادة 9 اين قانون مقرر است: « هر كس بداند مبتلا به بيماري آميزشي واگير بوده و يا آنكه اوضاع و احوال شخصي او طوري باشد كه بايستي حدس بزند كه بيماري او‌واگير است و به واسطه آميزش او طرف مقابل مبتلا شود و به مراجع قضايي شكايت كند مبتلاكننده به حبس تأديبي از سه ماه تا يك سال محكوم‌مي‌شود. تعقيب فقط در موقعي انجام مي‌گيرد كه خواهان خصوصي در بين باشد و در صورتي كه خواهان خصوصي شكايت خود را مسترد دارد تعقيب و‌همچنين اجراي كيفر موقوف مي‌شود. » اين قانون به بحث پيشگيري نيز توجه داشته و در مادة 7 نيز مقرر مي¬دارد: « بهداري موظف است اشخاصي را كه به مناسبت پيشه خود ممكن است باعث انتشار بيماريهاي آميزشي شوند مكلف كند كه در‌روزهاي معين در بنگاه‌هاي مخصوص بهداري يا نزد پزشكاني كه بهداري معين مي‌نمايد براي معاينه حاضر شوند و در صورتي كه تشخيص شود بيماري‌آنها در مرحله واگيري است از ادامه پيشه ممنوع و تا وقتي كه گواهي نشده است كه بيماري آنها قابل سرايت نيست چنانچه بدون تحصيل پروانه عدم‌امكان سرايت به پيشه خود ادامه دهند به 8 روز تا دو ماه حبس تأديبي و 51 تا 500 ريال و يا به يكي از اين دو كيفر محكوم مي‌شوند ».
شايد بتوان از وحدت ملاك اين قانون استفاده نمود لكن به لحاظ قانوني بودن جرم و مجازات¬ها، و اينكه تبصرة مادة يك اين قانون حصراً سه بيماري واگير آميزشي را مشخص نموده است، محدوديت در استفاده از اين قانون به شكل جدّي وجود دارد؛ والاّ مي¬توان اين قانون را نسبتاً قانون مفيدي دانست كه هنوز هم نسخ نگرديده و قابليت اجرائي دارد.
2-2. مادة 614 قانون مجازات اسلامي (ضرب و جرح عمدي)
مادة 614 قانون مجازات اسلامي درخصوص مجازات ضرب و جرح عمدي منجر به نقصان مي باشد كه مقرر مي-دارد: « هر كس عمداً به ديگري جرح يا ضربي وارد آورد كه موجب نقصان يا شكستن يا از كار افتادن عضوي از اعضا يا منتهي به مرض دايمي يا فقدان يا نقص يكي از حواس يا منافع يا زوال عقل مجني‌عليه گردد در مواردي كه قصاص امكان نداشته باشد چنانچه اقدام وي موجب اخلال در نظم و صيانت و امنيت جامعه يا بيم تجري مرتكب يا ديگران گردد به دو تا پنج سال حبس محكوم خواهد شد و در صورت درخواست مجني‌عليه مرتكب به پرداخت ديه نيز محكوم مي‌شود » .
از اين ماده خصوصاً در مواردي كه انتقال بيماري با آلت جارحه- همچون سرنگ و چاقوي آلوده-و آن¬هم به نحو عمد و عدوان صورت مي¬گيرد استفاده نمود. در مقام ايراد گفته¬اند كه اولاً مادة 614 در موارد عمد است و ثانياً عرف انتقال ويروس ايدز را ضرب و جرح نمي¬داند و براساس موازين حقوقي نمي¬توان قانون را چنان وسيع تفسير نمود كه هرچيزي را شامل شود. در پاسخ مي¬توان گفت: اولاً اصراري بر استفاده از حكم اين مادة قانوني در موارد غير عمدي وجود ندارد؛ چه آنكه عمدتاً در قوانين كيفري ما اقدامات غير عمد و سهوي مجازات ندارد. ما مي¬توانيم از اين مادة قانوني خصوصاً در مواردي كه عمدي در انتقال آلودگي وجود دارد استفاده نمائيم و همچنين مي¬توان مواردي كه ناقل، به آلودگي خود علم دارد و با بي¬موالاتي و عدم رعايت جوانب احتياط اقدام به ضرب و جرح ديگران نمايد را نيز بر اين مادة الحاق نمود كه خود جاي بحث دارد و لااقل مي¬توان به قدر متيقّن اكتفا نمود.
ثانياً عرف كاملاً مواردي كه انتقال آلودگي به طريق اصابت سوزن يا چاقو است را خواهد پذيرفت. وسيلة جراحت هرشيئي مي¬تواند باشد؛ چه مشت و لگد و چوب و چماق چه سوزن و چاقو و … . مهم آن است كه در اثر اين ضرب يا جرح، « موجب نقصان يا شكستن يا از كار افتادن عضوي از اعضا يا منتهي به مرض دايمي يا فقدان يا نقص يكي از حواس يا منافع يا زوال عقل مجني‌عليه گردد » كه آلودگي به HIV و بيماري ايدز قطعاً موجب مرض دائمي يا فقدان يا نقص يكي از منافع خواهد شد.
نتيجه اينكه اين قانون مفيد خواهد بود لكن دربرگيرندة تمام جوانب مربوط به انتقال ويروس ايدز نيست.
2-3. مادة 613 قانون مجازات اسلامي ( شروع به قتل)
اين ماده كه به مجازات قانوني جرم شروع به قتل عمد مي¬پردازد شايد بتواند تا حدي مورد استفاده قرار گيرد بر اين اساس مادة 613 مقرر مي¬دارد: « هر گاه كسي شروع به قتل عمد نمايد ولي نتيجه منظور بدون اراده وي محقق نگردد به شش ماه تا سه سال حبس تعزيري محكوم خواهد شد ». اينكه بيماري ايدز درمان ندارد و تعداد معدودي وجود دارند كه با وجود آنكه ناقل HIV هستند لكن به بيماري ايدز مبتلا نشده و نتيجتاً به كام مرگ نيفتاده¬اند امري انكار ناپذير است و بنابر آنچه در فصل نخست بيان گرديد آلودگي به بيماري ايدز برابر است با ابتلاي به انواع عفونت¬ها و سرطان¬ها و نتيجتاً مرگ؛ پس، شايد درست باشد كه بيان داشت كه ابتلاي به ايدز يا آلودگي به HIV نوعاً كشنده است. حال بايستي گفت كه اگر كسي به قصد قتل ديگري، او را به HIV آلوده نمود- كه مقدمة بيماري ايدز و مرگ ناشي از آن مي¬باشد- ناقل ويروس مرتكب شروع به قتل عمدي شده است؛ چه آنكه عمل وي منجر به فوت خواهد شد لكن به دلايل مختلف هنوز منتقلٌ اليه دچار مرگ نشده است؛ خصوصاً در مواردي كه دورة پنجرة طولاني مدتي را شاهد هستيم. چنين اقدامي شبيه آن است كه گلولة قاتل به قلب مجنيٌ عليه اصابت كند لكن به لحاظ اقدامات پزشكي فوري و مناسب، وي كشته نشود.
لكن بايد توجه داشت كه اولاً اين ماده صرفاً مخصوص جايي است كه ناقل قصد قتل مجنيٌ عليه را دارد فلذا قابل استفاده در تمامي موارد اطراف انتقال ويروس ايدز نيست. و ثانياً در صورت فوت مجنيٌ عليه پس از انتقال HIV و ابتلا به ايدز چنانچه ما ناقل را بر اساس مادة 613 قانون مجازات اسلامي مجازات نموده باشيم، شايد دور از انصاف باشد كه مجدداً وي را به عنوان قتل عمد نيز مجازات نمائيم كه جواب اين است كه احوط مجازات به عنوان شروع به قتل عمدي در زمان اقدام ناقل و به علاوه مسئوليت وي در پرداخت دية مجنيٌ عليه در زمان فوت منتقلٌ اليه به لحاظ اثر وضعي عمل وي¬مي¬باشد.
2-4. كلاهبرداري
مسئلة پيوند عضو از مسائلي است كه خصوصاً در صدة اخير مورد توجه مجامع پزشكي قرار گرفته است. فروش اعضاء قابل پيوند نيز امروزه به امري متداول تبديل گرديده و حال اگر كسي براي كسب مال و درآمد اقدام به فروش يكي از اعضا يا خون خود نمايد، درحالي كه مي¬داند كه مبتلا به بيماري ايدز مي¬باشد و با توسل به طرق متقلّبانه، مسئولين پزشكي را فريب دهد و عضو آلودة خود را طيّ اعمال پزشكي به ديگري پيوند داد و نتيجتاً گيرنده را آلوده به HIV نمود، قطعاً عمل وي كلاهبرداري محسوب شده و مي¬تواند تحت اين عنوان كيفري نيز مورد پيگرد قرار گيرد.
3. آلودگي به بيماري ايدز منجر به فوت بيمار ( مرگ ناشي از مسموميت¬ها )
در اين بخش قصد داريم تا درخصوص مرگ ناشي از آلودگي به HIV و ابتلاي به ايدز و مسئوليت كيفري ناشي از آن بحث نمائيم. در اينجا سه حالت وجود دارد: 1- عمد و عدوان ناقل؛ 2- تقصير ناقل؛ 3- جهل ناقل؛
3-1. عمد و عدوان ناقل
در صورتي كه كسي ديگري را با قصد قتل، آلوده به HIV و بيماري ايدز نمايد و در اثر اين ابتلا شخص فوت نمايد، مرگ ناشي از اين بيماري را مي¬توان قتل عمد دانست؛ چراكه علاوه بر قصد مجرمانه، فعل نيز نوعاً كشنده است و قطعاً اين مورد مي¬تواند تحت قاعدة بند «الف» و همچنين بند «ب» مادة 206 قرار گيرد. جايي كه قانونگذار موارد قتل عمد را بيان داشته مقرر مي¬دارد: « الف – مواردي كه قاتل با انجام كاري قصد كشتن شخص معين يا فرد يا افرادي غير معين از يك جمع را دارد خواه آن كار نوعاً كشنده باشد خواه‌نباشد ولي در عمل سبب قتل شود. ب – مواردي كه قاتل عمداً كاري را انجام دهد كه نوعاً كشنده باشد هر چند قصد كشتن شخص را نداشته باشد ». نظر آيات عظام نيز طبيعتاً بر همين منوال است و در استفتائي كه به عمل آمده نظر جمل، آقايان همين¬گونه است. چه آنكه آيت الله روحاني مي¬فرمايند: « چنانچه كار ناقل عمد باشد و راهي براي جلوگيري از مرگ نباشد قتل عمد محسوب مي¬شود »
3-2. تقصير ناقل
خصوصاً در مواردي كه آلودگي از راه آميزش جنسي منتقل مي¬شود، در صورتي كه ناقل به بيمار بودن خود آگاهي داشته باشد و نيز به كشندگي بيماري آگاه باشد و با اينحال به رابطة جنسي دست زند، قطعاً عمل وي مشمول بند «ب» مادة 206 است و قتل ناشي از اين بيماري عمد خواهد بود. لكن در غير از مورد آميزش جنسي، سخت بتوان قتل ناشي از انتقال را قتل عمد دانست؛ هرچند نمي¬توان از عدم احتياط و تقصير ناقل چشم پوشي نمود لكن اين مسلّم و قابل قبول است كه ناقل مسئول پرداخت ديه است؛ چه آنكه حضرت آيت الله صانعي نيز مي¬فرمايند: « انتقال دهنده ويروس ايدز يا هر مرض ديگري، اگر آگاه به مرض خود و به مسري بودن و اثر گذاشتن آن مرض در ديگري باشد، و به خاطر عدم دقت و بي مبالاتي، سبب انتقال گردد، به حكم سببيّت در اضرار و بيمار شدن و يا قتل ديگري، ضامن جبران خسارت در بيماري، و ديه در قتل مي¬باشد »
3-3. جهل ناقل
در صورتي كه خود ناقل به ناقليت يا آلودگي خود به HIV و بيماري ايدز و يا خطر اين بيماري آگاه نبوده و در نتيجة عمل وي اين بيماري به شخص ديگري سرايت نموده و منجر به مرگ وي شود، به لحاظ جهل خود و حاكميت حديث « رفع »، ناقل هيچ مسئوليت كيفري نداشته و ليكن مي¬بايست به جهت سببيّت در قتل از عهدة دية مجنيٌ عليه برآيد.
4. خسارات مالي ناشي از آلودگي به ويروس بيماري ايدز
قطعاً آلودگي به HIV و بيماري ايدز، بيمار را دچار مشكلات عديده¬اي در زندگي و درمان مي¬نمايد. هرچند دارويي براي درمان كامل بيماري ايدز وجود ندارد لكن روش¬هايي براي جلوگيري از پيشرفت بيماري و احساس رنج بيمار وجود دارد و بي¬ترديد جزء درمان¬هاي پرهزينه خواهد بود و علت آن هم صرفاً آلودگي¬اي است كه بدون خواست مجنيٌ¬عليه بر وي تحميل گرديده است. طبيعتاً ناقل بيماري ضامن خساراتي خواهد بود كه از اين بابت به مجنيٌ¬عليه وارد مي¬شود و در صورت مرگ بيمار، دية او بر عهدة ناقل است؛ چه آنكه به نظر آيت الله دستغيب « بر ناقل واجب است سعي در نجات بيمار نمايد» و آيت الله محمدصادق شيرازي نيز مي¬فرمايند: « اموالى که بيمار براى معالجه خود مصرف مى‌کند به عهده ناقل بيمارى خواهد بود ».
نتيجه¬گيري و پيشنهاد
با توجه به مطالبي كه بيان گرديد بايستي گفت كه وضع يك قانون جامع و مناسب براي جلوگيري از انتشار ويروس HIV و بيماري ايدز لازم و ضروري به نظر مي¬رسد؛ چه آنكه با قواعد موجود صرفاً مي¬توان در مواردي كه انتقال به نحو عمد و عدوان صورت مي¬گيرد ناقل را با ضمانت اجراهاي كيفري مواجه نمود و حال آنكه خطر بيماري ايدز و ضرورت حفظ نسل¬ها ايجاب مي¬نمايد كه باديد جامعي به مسائل پيرامون بيماري ايدز و انتشار ويروس HIV توجه داشت.
منبع: