منتفی شدن مالیات برارث‏‎ ‎از طریق عمری و سکنی

نوشته شده توسط در ژوئن 14, 2016 . نوشته شده در مقالات حقوق خصوصی

منتفی شدن مالیات برارث‏‎ ‎از طریق عمری و سکنی

امین اعوانی کارشناس فقه وحقوق و دانشجوی ارشد حقوق خصوصی

دوشنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۵

در این نوشتار به تعریفی از اقسام حق انتفاع اعم از حق عمری و‎ ‎رقبی و سکنی می پردازیم.در واقع حق انتفاع عبارت است از حقوقی که فرد ازمنافع چیزی یا مالی (معمولاً مال غیر) برخوردار می‌شود.‏

در حقوق مدنی حق انتفاع عبارت است از حقی که به موجب آن شخص می‌تواند از‎ ‎مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد، استفاده کند. در حق‎ ‎انتفاع، مال در مالکیت شخصی دیگر است و منافع نیز ملک شخص دیگری است و‎ ‎فقط شخص دارای حق انتفاع، حق استفاده و بهره‌برداری از آن را دارد، نه حق‏‎ ‎مالکیت بر آن. حق انتفاع نوعی مالکیت است که طی قراردادی به شخص واگذار‎ ‎می‌شود، بنابراین جزء اموال غیر منقول وی محسوب می‌شود.‏

ماده ۴۱ قانون مدنی ـ عمری حق انتفاعی است که به موجب عقدی از طرف مالک برای شخص به مدت عمر خود یا عمر منتفع و یا عمر شخص ثالثی‌برقرار شده‎ ‎باشد.‏

ماده ۴۲ ـ رقبی حق انتفاعی است که از طرف مالک برای مدت معینی‌برقرار می‌گردد

ماده ۴۳ ـ اگر حق انتفاع عبارت از سکونت در مسکنی باشد سکنی یاحق سکنی‎ ‎نامیده می‌شود و این حق ممکن است بطریق عمری یابطریق رقبی برقرار شود.‏

ماده ۴۴ ـ در صورتی که مالک برای حق انتفاع مدتی معین نکرده باشدحبس، مطلق بوده و حق مزبور تا فوت مالک خواهد بود مگر اینکه ‌مالک قبل از فوت‎ ‎خود رجوع کند.‏

ماده ۴۵ ـ در موارد فوق حق انتفاع را فقط درباره شخص یا اشخاصی‌ می‌توان برقرار کرد که در حین ایجاد حق مزبور وجود داشته باشندولی ممکن است حق انتفاع تبعا برای کسانی هم که در حین عقد به وجود نیامده‌اند برقرار شود و مادامی که صاحبان حق انتفاع موجودهستند حق مزبور باقی و بعد از انقراض‎ ‎آنها حق زایل می‌شود. ‏

مالیات برارث مانند سایر منابع مالیاتی بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم‎ ‎محاسبه می‌شود.‏

در این راستا، هرگاه در نتیجه فوت شخصی، مالی از متوفی به ورثه برسد، ورّاث یا نماینده قانونی آنها موظفند ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ فوت متوفی، به سازمان امور مالیاتی محل سکونت مرحوم یا مرحومه مراجعه و با ارائه‎ ‎اسناد مربوطه، صورت اموال و بدهی‌های وی را در اظهارنامه مخصوص مالیات بر‎ ‎ارث گزارش کنند.‏

بدین‌ترتیب، پس از تشکیل پرونده متوفی، گواهینامه تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث صادر و به ورثه داده می‌شود. این گواهینامه یکی از مدارک لازم برای درخواست گواهی حصر وراثت از شورای حل اختلاف است. در این گواهی،‎ ‎اسامی وراث قانونی اعلام و میزان سهم‌الارث هر یک از آنها مشخص می‌شود.‏

پس از تکمیل اظهارنامه، همه اموال منقول و غیرمنقول متوفی به نرخ روز‏‎ ‎توسط ماموران تشخیص مالیات قیمت‌گذاری می‌شوند و همه بدهی‌های متوفی‏‎ ‎مانند وام‌ها، مهریه و غیره از آن کسر می‌شود. پس از آن با توجه به سهم‏‎ ‎الارث

هر یک از وراث مالیات بر ارث به نسبت محاسبه می‌شود.‏

این نرخ‌ها طبق ماده ۲۰ قانون مالیاتهای مستقیم در خصوص وراث طبقه اول تا‎ ‎مبلغ ۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰ ریال معادل ۵ درصد، تا مبلغ ۰۰۰ر۰۰۰ر۲۰۰ ریال نسبت به‎ ‎مازاد ۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰ ریال معادل ۱۵ درصد، تا مبلغ ۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰۰ ریال نسبت به‎ ‎مازاد ۰۰۰ر۰۰۰ر۲۰۰ ریال معادل ۲۵ درصد و نسبت به مازاد ۰۰۰ر۰۰۰ر۵۰۰ ریال‎ ‎معادل ۳۵ درصد می‌باشد.‏

لازم به ذکر است که از سهم‌الارث هر یک از وراث طبقه اول مبلغ‎ ‎‏۰۰۰ر۰۰۰ر۳۰ریال به عنوان معافیت کسر و مابقی با شرح فوق‌الذکر مشمول‎ ‎مالیات می گردند.‏

وراث از نظر قانون مالیاتهای مستقیم به سه طبقه تقسیم می شوند‎:

‎وراث طبقه اول که عبارتند از: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد.‏

وراث طبقه دوم که عبارتند از: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها.‏

وراث طبقه سوم که عبارتند از: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها.‏

اگر در هر طبقه ای حتی یک نفر ورثه در حال حیات باشد سبب می شود دیگر طبقات به اصطلاح از حیث ارث بردن باطل شوند و هیچ ارثی به آنها تعلق‎ ‎نگیرد حال به طور تفصیلی به راه حل قانونی فرار از مالیات بر ارث می‎ ‎پردازیم.‏

هیچ فردی نمی‌تواند در خصوص تقسیم اموال خود پس از مرگش تصمیم گرفته و‎ ‎دخالت کند زیرا ارث از اسباب تملک است و نه تملیک. تملک به معنای این است که شخص بدون اراده مالک می‌شود و تملیک یعنی این که کسی مالی به‎ ‎دیگری می‌دهد در نتیجه در بحث ارث از آنجا که متوفی اراده و دخالتی در‎ ‎مال خود ندارد، به صورت قهری، وراث مالک خواهند شد. اما این امکان برای‎ ‎اشخاص وجود دارد که قبل از فوت و در زمانی که در حیات هستند در خصوص‎ ‎اموال خود تصمیم گیری کرده و به گونه‌ای همه اموال خود را به اعضای‎ ‎خانواده و وارثین احتمالی انتقال دهند. در نتیجه شخص در زمان مرگش دیگر‎ ‎مالی نخواهد داشت که به ارث برسد.‏

انحصار وراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه، تقسیم ترکه، رعایت عدالت و به خصوص مالیات بر ارث از نگرانی‌های اصلی مردم است. برای کاسته شدن از این‎ ‎گونه مشکلات نیز صاحبان اموال می‌توانند قبل از فوت خود با تنظیم اسناد‎ ‎مناسب در زمینه اموال شان تعیین تکلیف کنند. از جمله مواردی که در این‏‎ ‎خصوص می‌توان به آن‌ها اشاره کرد وصیت و سند صلح عمری است.‏

یکی از اسناد بسیار مفید و کارآمد «سند صلح عمری» است که در دفاتر اسناد رسمی رواج دارد. به وسیله این سند می‌توان از مشکلات گفته شده جلوگیری‏‎ ‎کرد ، بنابراین مالک اموال غیر منقول که اغلب شامل آپارتمان، خانه، زمین‎ ‎و باغ است، می‌تواند با مراجعه به دفتر اسناد رسمی اختیار فروش، اجاره‎ ‎دادن و یا حتی فسخ و اقاله سند مذکور را تا زمان حیات برای خود نگه داشته‎ ‎و اصل مال را به فرزند و یا اشخاص دیگر مدنظر خود انتقال دهد. در نتیجه‎ ‎تا زمانی که شخص زنده است هرگونه دخالت و نظارت و اختیار نسبت به مال خود را دارد، اما بعد از مرگش، مالک آن مال فرزند یا شخص مورد نظر خواهد شد و‎ ‎این شرایط، تابع مقررات ارث نمی‌شود.‏

چنانچه شخصی پس از تنظیم سند صلح عمری، از انجام این کار منصرف شود و‏‎ ‎بخواهد مال را دوباره به نام خود بازگرداند، از همان ابتدای تنظیم سند باید از سردفتر بخواهد که شرط فسخ را به صورت یک طرفه و به نفع مصالح(صاحب مال فعلی) در سند قید کند، در این صورت و با وجود این شرط صاحب‎ ‎مال تا قبل از فوت خود به صورت صددرصد و بدون محدودیت اختیار مال و‎ ‎اموالش را دارد و چنانچه فوت کند، اموالش مشمول قانون مالیات برارث نیز نمی‌شود.‏

امروزه با توجه به تحولات اجتماعی و کاهش تعداد فرزندان و نزدیک شدن‎ ‎فاصله اجتماعی بین فرزندان پسر و دختر، گرایش و تمایل خانواده‌ها بر این‎ ‎قرار گرفته که از ماحصل مادی زندگی خود به گونه‌ای تا حدامکان به صورت مساوی بین فرزندان تقسیم کنند. برای تحقق این امر نیز والدین می‌توانند‎ ‎قبل از مرگ به شرح مذکور و با وصیت و یا صلح عمری، مطابق با اراده خویش‎ ‎رفتار کنند.‏

به نقل از:http://www.ettelaat.com/etiran/?p=207710

============================================================================================================================================

((نکاتی درباره اصلاحیه قانون مالیات))

دوشنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۵

باسلام و احترام

اخیراً نوشتاری تحت عنوان « منتفی شدن مالیات بر ارث از طریق عمری و سکنی» نوشته آقای امیر اعوانی در شماره۲۶۴۵۶ روز دوشنبه مورخ ۱۷ خردادماه سال جاری، صفحه حقوقی روزنامه وزین اطلاعات چاپ و منتشر گردیده که از حیث راهنمائی ناصحیح مالیاتی صورت گرفته در آن و در نظر نگرفتن سایر جوانب مرتبط با موضوع به طور کامل و شفاف آن، نیاز به ارائه توضیحات مقتضی جهت درج در صفحه حقوقی آن روزنامه دارد. براین اساس خواهشمند است دستور فرمایید مطابق قانون مطبوعات و به منظور تنویر افکار عمومی، در اسرع وقت اقدام لازم صورت گیرد.

۱ـ نکته مهم و اساسی که از ذهن و دقت نویسنده محترم به دور مانده است، آنست که چه در زمان اجرای مقررات مالیات بر ارث مجری قبل از اجرای اصلاحیه مصوب ۳۱ر۴ر۹۴، از ابتدای سال۹۵ به بعد، (که تهیه کننده نوشتار مذکور صرفاً به مقررات قبلی اشاره و استناد کرده و از مقررات اصلاحی مالیات بر ارث جدید غافل مانده و یا اطلاعی از آن نداشته) و چه در اجرای مقررات مالیات بر ارث اصلاحی جدید (ماده۱۲۲ قانون مالیاتها قبل و یا بعد از اصلاحیه مورخ ۳۱ر۴ر۱۳۹۴)، قطع نظر از آنکه اموال موضوع اسناد رسمی صلح عمری (با وقوع فوت مصالح) از عداد ماترک خارج شده و وراث نسبت به اموال مزبور مشمول مالیات بر ارث نمی‌گردند لکن در هر حال متصالح یا متصالحین(ذینفع یا ذینفعان سند صلح عمری) مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد اتفاقی وفق ماده ۱۲۰ قانون مالیاتهای مستقیم خواهند بود و لذا به صرف تنظیم سند رسمی صلح عمری به زعم تهیه کننده نوشتار مزبور «فرار مالیاتی» مطرح نخواهد بود بلکه نرخ و میزان مالیات افزایش یافته و بجای وصول مالیات بر ارث از وراث، مالیات بر درآمد اتفاقی، پس از فوت مصالح، از متصالح و متصالحین مطالبه و وصول خواهد شد.

۲ـ در فراز دیگر نوشتار یاد شده آمده است «پس از تکمیل اظهارنامه همه اموال منقول و غیرمنقول متوفی به نرخ روز توسط ماموران تشخیص مالیات قیمت گذاری می‌گردد، تهیه کننده محترم نوشتار توجه به این امر نکرده‌اند که اولاً بموجب ماده۳۲ قانون مالیاتهای مستقیم (قبل از اصلاحیه مورخ ۳۱ر۴ر۱۳۹۴ که نسبت به متوفیان تا پایان سال۱۳۹۴ لازم‌الاجرا بوده) ارزش املاک، در احتساب مالیات بر ارث نه براساس و ماخذ ارزش روز آنها بلکه از ماخذ ارزش معاملاتی ملک مربوط محاسبه و منظور می‌گردد. ثانیاً بموجب مقررات اصلاحی جدید مصوب ۳۱ر۴ر۱۳۹۴ (لازم‌الاجرا از اول سال ۱۳۹۵ به بعد) ماده ۳۲ از قانون مالیاتهای مستقیم حذف و نسخ شده و در فرض عدم اطلاع ایشان از مقررات اصلاحی جدید ( که یحتمل ممکن است بلحاظ تهیه نوشتار در سال۱۳۹۴ و چاپ دیر هنگام آن بدلیل تعداد مقالات در نوبت چاپ در سال ۱۳۹۵ بوده باشد) بموجب مقررات مواد۱۷ و ۲۶ اصلاحی اخیر قانون مالیاتهای مستقیم چنانچه وراث نخواهند هزینه‌های کفن و دفن، و احیات مالی و عبادی و دیون محقق متوفی از ماترک کسر گردد در اینصورت تکلیفی به تسلیم اظهارنامه مالیات برارث نداشته (و حتی شرط تسلیم اظهارنامه برای اخذ گواهی انحصار وراثت، مورد نظر تهیه کننده نوشتار، نیز برداشته شده است) و صرفاً در موقع و زمان انتقال ملک وفق بند ۵ ماده ۱۷ اصلاحی جدید از ماخذ ارزش معاملاتی املاک و با تغییر نرخ به شرح بند۵ ماده ۱۷ مذکور، مالیات بر ارث را بطور مقطوع خواهند پرداخت. لکن فقط در صورتی که بخواهند هزینه‌ها، واجبات مالی و عبادی مذکور و بدهی‌های محقق متوفی از ماترک کسر گردد می‌توانند ظرف یکسال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه‌ای حاوی همه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز آنها در زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی‌های متوفی طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود به اداره امور مالیاتی صلاحیت‌دار «محل اقامتگاه متوفی» تسلیم کنند.

۳ـ اموالی که بموجب وصیت (طبق مقررات قانون مدنی و قانون امور حسبی) به نفع اشخاص معین اعم از ورثه یا غیر ورثه، و در حدودی که وصیت قانوناً نافذ است منتقل گردد، بعد از قطعی شدن آن (فوت وصی) حسب مورد مشمول مقررات ماده ۱۲۴ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب۱۳۶۶ـ قبل از اصلاحیه مورخ ۳۱ر۴ر۱۳۹۴ ـ یعنی در مورد وراث به سهم‌الارث آن‌ها اضافه و مشمول مالیات بر ارث شده و در مورد غیر وراث نسبت به کل آن مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی مواد ۱۱۹ الی ۱۲۸ بوده و یا ماده ۳۸ اصلاحی جدید(در مورد وراث به نرخ مذکور در ماده ۱۷ اصلاحی و از ماخذ ذکر شده در آن ماده و در مورد غیر وراث مشمول مالیات بردرآمد اتفاقی) خواهد بود.

غلامرضا قبله‌ای

برچسب ها:سکنی, عمری, عمری و سکنی, مالیات برارث