نقش روان درماني در کاهش جرم
بسياري معتقدند که در ارتکاب جرايم مختلف چه عمد و چه غير عمد نوعي اختلال رواني نهفته است.
آدمي با افکار پريشان در پي تخليه رواني است و دست به کارهايي مي‌زند که در اغلب موارد پس از انجام آنها نادم و پشيمان مي‌شود. براي يک مجرم زماني که ارتکاب جرم او را به ورطه حبس پشت ميله‌هاي زندان و دوري از جامعه، دوستان، خانواده و علايقش پرتاب مي‌کند، ناراحتي‌هاي روحي ديگري مزيد بر علت‌هاي قبلي مي‌شود و اگر مسئولان امر از کنار اين ناراحتي‌ها به راحتي عبور کنند، شخص بيماري به آغوش جامعه بر‌مي‌گردد که در برخي موارد علاوه بر ايجاد ناهنجاري‌هاي رفتاري در ميان همنوعان خود مرتکب تکرار جرم و افزودن بار قضايي در چرخه دستگاه قضايي مي‌شود، در اين هنگام فرد مورد نظر ديگر مورد قبول خود و جامعه نيست.
مورد قبول خود از اين منظر که ديگر به مانند گذشته داراي اعتماد به نفس نيست و از سوي جامعه نيز به عنوان يک فرد خاطي و سرکش طرد مي‌شود. بنابراين اگر نمي‌توان به علت‌هاي مختلف زمينه پذيرش فرد را از سوي جامعه به صورت کامل فراهم‌آورد، اندک کاري که مي‌توان کرد اين است که تمام تلاش به کار گرفته شود تا دست کم فرد از درون دچار تعارض و از هم پاشيدگي روحي و سرخوردگي نشود تا وقايع ديگر به نحو چشمگيري کاهش يابد.
مي‌گوييم چشمگير؛ چراکه اگر فرد از نظر روحي و رواني دچار آرامش، آسايش و سلامتي باشد حداقل کاري که مي‌کند عدم آزار رساندن به اطرافيان است. شايد اگر فرهنگ استفاده از روان‌شناسي و روان‌پزشکي در جامعه و در بين خانواده‌ها نهادينه شود و خانواده‌ها کودکان خود را از همان اوان کودکي از نظر رفتارهاي بيش فعالي يا کم فعالي مورد کنکاش قرار دهند، بسياري از اتفاقات آينده رخ ندهد و چرخه انجام جرم کامل نشود.
اختلالات رواني زندانيان5/3 برابر افراد عادي
افشار بروز اختلالات رواني را يکي از مسائل مشکل‌ساز از سوي زندانيان مي‌داند و مي‌گويد: طبق تحقيقاتي که در زندان‌هاي کشور انجام شده شيوع اختلالات رواني در زندانيان3 تا 5/3 برابر افراد عادي است که اين رقم بزرگي است. بنابراين بايد سامان‌دهي اختلالات رواني در دستور کار قرارگيرد.
اين پزشک پيش از اين در گفت‌وگو با رسانه‌ها در خـصـوص طـبـقـه‌بـنـدي زنـدانـيـان اعـلام کرد: در دنيا طبقه‌بندي به چند صورت و بر اساس سن، جرم، شخصيت و اختلالات رواني صورت مي‌گيرد، در کشور ما نيز تقسيم‌بندي زندانيان براساس نوع جرم و سن و جنس است؛ اما من به عنوان يک پزشک تأکيد دارم که افراد بر اساس خصايص شخصيتي بايد طبقه‌بندي شوند. در پاره‌اي از زندان‌ها مثل مشهد، اصفهان، کرمان و کرمانشاه کار جالبي بـه نـام بندهاي روان درماني و مشاوره طولاني‌مدت انجام شده که به نوع جرم توجه نمي‌شود و افراد بر اساس ابــــــــزارهـــــــاي خـــــــاص مــــثـــــــل پـــرســـش‌نـــامـــه‌هـــاي روان‌ســنــجــي، اختلالات رواني و شخصيتي‌شان به اين بندها مي‌روند و در اين بندها ممکن است از يک قاتل تا يک معتاد تزريقي نيز وجود داشته باشد.
معاون سابق مديرکل بهداشت و درمان سازمان زندان‌ها با اشاره به موفقيت آميز بودن اجراي طرح روان‌درماني به نحوي که حدود 5 هزار نفر تحت پوشش قرار گرفته‌اند، گفت: سازمان زندان‌ها شورايي به نام سياست‌گذاري بهداشت روان و اصلاح رفتار زندانيان ايجاد کرده است که اعضاي آن برون سازماني و از استادان برجسته‌حقوقي هستند که براي تعميم اين برنامه به زندان‌هاي کشور تصميم‌گيري مي‌کنند و در حال حاضر علاوه بر اين 5 استان، 10 استان ديگر کشور هم بــراي راه‌انــدازي بـنــدهــاي مـشـاوره و روان‌درمـانـي طولاني‌مدت در زندان‌هاي خود آماده هستند.
ارتکاب ضريبي از جرم
در جامعه انکارناپذير است
رئيس کل دادگستري استان مرکزي معتقد است: ارتکاب ضريبي از جرم در جامعه انکارناپذير است؛ ولي بايد شرايطي ايجاد شود تا مجرمان با پي بردن به رفتار خود به مسير زندگي عادي بازگردند.
مـحمدصادق مهدوي راد مي‌گويد: سياست‌هاي دستگاه قضايي جرم زدايي و استفاده از مجازات‌هاي جايگزين حبس است؛ ولي بايد شرايط مؤثر در تربيت و بازسازي افراد زنداني نيز مدنظر باشد.
ارزيابي روان درماني در بندهاي ندامتگاه‌ها
معاون توسعه مديريت و منابع انساني سازمان زندان‌ها و اقدامات تأميني و تربيتي کشور کاهش بازگشت مددجويان به زندان را موفقيت بزرگي مي‌داند.
محمد علي زنجيره‌اي مي‌گويد: بر اساس آمار ، بازگشت مجدد زندانيان به محيط ندامتگاه‌ها در دنيا بين 40 تا 60درصد و در ايران 17درصد است؛ اما با اجراي طرح روان‌درماني در بندهاي ندامتگاه‌ها، آمار بازگشت مجدد زندانيان در برخي استان‌هاي کشور به حدود 5درصد رسيده است.
به گفته وي، توجه به روش‌هاي روان درماني، گسترش آموزش‌هاي فرهنگي، تربيتي و فني و حرفه‌اي در اولويت برنامه‌هاي زندان‌هاست.
نگاه نظام اسلامي‌به زندان
اصلاحي و تربيتي است
استاندار استان مرکزي نيز در اين زمينه مي‌گويد: نگاه نظام اسلامي‌به زندان، اصلاحي و تربيتي است و با اجراي روش‌هاي مؤثر تربيتي وضعيت زندان‌هاي کشور اينک مطلوب است.
به گفته علي اکبر شعباني فرد، طي 2 سال اخير تغييرات ساختاري در مديريت رفتار و فضاي فيزيکي زندان‌هاي استان ايجاد شده و به محيط سازندگي تبديل گرديده است.همچنين اجراي طرح روان درماني زندانيان گامي‌به جلو در اصلاح ساختار رفتاري مددجويان است.
هدف از اجراي طرح روان‌درماني در اصلاح و تـربـيـت مـددجـويـان و فـراهـم کـردن زمـيـنـه بازگشت سعادتمندانه آنان به اجتماع بيان مي‌شود.
به گفته يک استاد روان شناسي، بازسازي شخصيت آسيب ديده مددجويان و فراهم نمودن زمينه بازگشت سعادتمندانه آنان به اجتماع از ويژگي‌هاي بارز اين طرح علمي‌مي‌باشد.
بهرام علي قنبري با اشاره به قدمت 20 ساله اجراي اين طرح در زندان‌هاي کشور و نيز محيط زندان و فقدان ارتباط سازنده بين مددجو و خانواده مي‌گويد: در اجراي اين طرح توجه به خانواده درماني تأکيد فراوان شده است.
وي فرآيند اجراي طرح مشاوره را مشاهده رفتار، بـرگزاري کلاس‌هاي آموزشي، ارائه مشاوره فردي، خانوادگي و گروه درماني عنوان کرد.
مـسئول اجراي طرح مشاوره و روان درماني زنـدان‌هـاي خـراسـان شـمـالـي بـازگـشـت دوباره مـددجـويان به زندان را يک معضل مهم دانـسـت و گـفـت: خروجي‌هاي مراکز مشاوره براساس تحقيقات به عمل آمده کمترين بازگشت دوباره مددجو به زندان را داشته است.
روان درماني و کاهش ارتکاب جرم
به گفته کارشناسان، در دنيا ثابت شده که اختلالات رواني در کساني که به زندان اعزام مي‌شوند بسيار بيشتر از جامعه عادي است و شايد يکي از علل بروز ارتکاب جرم در اين افراد، همين اختلالات رواني باشد که امکان قضاوت بين خوب و بد را از آنها سلب کرده است.
اصل اساسي در روان درماني، رابطه عاطفي و انساني است که بيمار و متخصص با يکديگر برقرار مـي‌کنند. در اين جريان، بيمار تجارب و رفتارهاي جديدي فرا مي‌گيرد که او را در برطرف کردن مـشـکـلات و سـازگـاري بـا مـحـيـطـش کمک مي‌کند.
روان درمـانـي نه جلسه پند و اندرز است و نه به منظور درد دل کردن بيمار با روانکاو. روان درماني فرآيندي است که در آن بـيـمـــــار عـــــواطــــف، احساسات و رفتارهاي ناصحيح را از دست مي‌دهد و به‌جاي آن رفتار صحيحتر، مناسب تر ومفيدتر را مي‌آموزد.
بقراط روان درماني علمي – تجربي را از پيش خبر داده بود. اين روش از اواسط قرن 18 به‌طور مستمر در دنياي غرب مورد استفاده قرار داشته است.
آنتوان مسمر نخستين کسي بود که روش درماني خود را استفاده علمي از خواب مصنوعي حيوان ناميد. با آن که نظريه‌هاي او بي‌اعتبار قلمداد شدند، روان درماني علمي – تجربي به شکل هيپنوتيزم ادامه يافت و بعد به لطف نبوغ فرويد از شهرتي همگاني برخوردار گرديد. در دهه‌هاي اخير روان درماني علمي – تجربي با استفاده از نظريه‌هاي پاولف و اسکنير و نظريه‌هاي شناختي بيش از پيش گسترش يافته است.
انواع روان درماني
روان درماني انواع خاص بسياري دارد و تـقـسـيـم بـنـدي‌هـاي مـختلفي بر مبناهاي مختلف براي آن صورت گرفته است. از يـک تقسيم بندي که طول زماني روان درماني مورد توجه بوده روان درماني را به 2نوع بلند مدت و کوتاه مدت تقسيم بندي کرده‌اند.
در تقسيم بندي ديگري بر حسب تعداد افراد شرکت کننده در روان درماني 2 نوع روان‌درماني فردي و گروهي را معرفي کرده‌اند. مهم‌ترين تقسيم بندي بر حسب نوع رويکرد مورد استفاده در طول درمان انجام گرفته است. در اين دسته روان درماني مبتني بر رويکرد روانکاوي ، رفتار درماني ، شناخت درماني و روان درماني‌هاي مبتني بر روند انسان گرايانه قرار مي‌گيرند.
چه افرادي تحت روان درماني قرار مي‌گيرند؟
نظر به اين‌که روان درماني يک نهاد متکي بر فرهنگ است، اشخاصي که مناسب آن تشخيص داده مي‌شوند در جوامع مختلف متفاوتند؛ ولي به‌طور کلي افراد ذيل عمدتاً از روان درماني بهره مي‌برند:
روان پريش‌ها: براي اين که بتوانند با شناسايي تـشـــــويـــــش‌هــــاي خــــود در موقعيتي قرار گيرند تا با اين اسـتـرس‌ها برخورد مؤثرتري داشته باشند.روان رنجورها: اشخاصي که براي روبه‌روشدن با فراز و نشيب‌هاي زندگي تحت تأثير تجربه‌هاي احتمالاً ناخوشايند گذشته که به فرآيند رشد و يادگيري آنها لطمه زده است با دشواري روبه‌رو مي‌شوند. اين اشخاص و همين‌طور اشخاصي که تحت تأثير مشکلات موقت زندگي دچار واکنش‌هاي رواني مثل داغديدگي شده‌اند، بزرگ‌ترين ميزان افرادي را تـشـکـيـل مـي‌دهـنـد کـه تـحـت روان درمـاني قرار مي‌گيرند.گروه بعد افرادي را شامل مي‌شود که رفتار و حالات رواني آنها براي خودشان بلکه براي ديگران آزار دهنده است و اغلب از طرف اطرافيان براي درمان هدايت مي‌شوند.
اهداف روان درماني
بـاوجـود تـفـاوت‌هـاي قـابـل مـلاحـظـه، تمامي روش‌هاي روان درماني 6 هدف را مد نظر دارند.ايجاد يک رابطه درماني مناسب و قـوي از الزامات اساسي در روان درمـانـي اسـت. بدون به‌وجود آمـدن چنين رابطه تداوم درمان ميسر نخواهد شد.
اهداف مد نظر روان درماني عبارتند از: ايجاد انگيزش در بيمار، تغيير الگوهاي آسيب‌زاي رفتاري، بهبود احساس ارزشمندي، حل و فـصـل تـعـارض‌ها و معيارهاي روان درماني، افزايش احساس تسلط بر خود و زندگي در بيمار و کاربرد آموخته‌ها در طول روان درماني در زندگي واقعي.
شرايط لازم براي روان درماني
اين شرايط که به 3 دسته کلي قابل تقسيم بندي است، شرايط مربوط به موقعيت و مکان روان درماني ، ويـژگـي‌هاي روان درمانگر و نوع بيماري را شامل مي‌شود.در شرايط مربوط به موقعيت و مکان روان درماني اتاقي که روان درماني در آن صورت مي‌گيرد از حيث آرامش و به دور بودن از هر گونه مزاحمت، آرايش و لوازم مورد نياز مورد توجه بوده است. ويژگي‌هاي مربوط به درمانگر در مرحله نخست آشنايي و تسلط او را بر روان درماني شامل مي‌شود. اغلب روان درمانگرها براي هدايت فعاليت‌هاي خود از چارچوب خاصي استفاده مي‌کنند و اين چارچوب اغلب متناسب با شخصيت و علايق آنهاست.برخي از درمانگرها در کار استفاده از هـيـپـنـوتـيـزم مـهـارت دارند. بعضي در گروه درماني موفق‌ترند. برخي به اصلاح شناخت‌هاي فرد مبادرت مي‌ورزند و جمعي ديگر معتقد به تغييرات رفتاري هستند. ارتباط محترمانه و در عين حال جدي و سلامت روان و پـخـتـگـي شـخـصـيـت روان درمانگر از ديگر ويژگي‌هاي مهم آنهاست. انتخاب شيوه روان درماني از سوي ديگر با نوع اختلال تحت درمان نيز مرتبط است. برخي اختلالات همچون ترس‌ها عمدتاً با رفتار درماني بـهـبـود سـريـع‌تر و بهتري مي‌يابند و برخي همچون افسردگي با درمان شناختي.
مجريان روان درماني
از دوران مسمر تا اواسط قرن بيستم، روان درماني از ســوي پــزشـکــان ، مـتـخـصـصــان اعـصــاب و بـعــداً روا‌ن‌پزشکان مورد استفاده قرار مي‌گرفت. در دهه‌هاي اخير بايد به اين گروه مددکاران اجتماعي دست اندرکار روان‌پـزشـکـي و کمي ديرتر روان شناسان باليني و پرستارهاي رواني را اضافه کرد؛ اما به‌طور کلي مجريان روان درماني بسته بر فرهنگ و شرايط ديگر موجود در هر جامعه با اندک تفاوت‌هايي همراه است.
در ايالات متحده کثرت تقاضا براي روان درماني موجب گسترش مراکزي که خدمات روان درماني ارائه مـــي‌دهــنـــد شــده اســت. در ايــران ايــن خــدمــات در بيمارستان‌هاي رواني، بخش‌هاي اعصاب و روان ساير بـيـمـارسـتـان‌هـا، مـراکـز دولـتـي از جـمـلـه بهزيستي و درمـان‌هاي اخير در ساير اداره‌ها و کارخانجات که بخش‌هاي مشاوره و روان درماني داير کرده‌اند و همچنين در کلينيک‌هاي خصوصي مشاوره و روان درماني توسط روان شناسان ارائه مي‌شود؛ البته افتتاح اين بخش در برخي از زندان‌هاي کشور با استفاده از روان‌شناسان و نيز روش‌هاي تمرکز ، شخصيت‌شناسي و روان‌شناسي را نيز بايد به ساير مراجع افزود.
منظر بيابان گشت
منبع:http://www.maavanews.ir/tabid/53/ctl/Edit/mid/373/Code/9170/Default.aspx
برچسب ها:نقش روان درماني در کاهش جرم