«کلّاش» و« متکدی» هر دو مجرم اند
محمد پاکدامن، رئیس شعبه اول دادگاه تجدیدنظر البرز در گفت‌وگو با «قانون»:
«کلّاش» و« متکدی» هر دو مجرم اند
شخص متکدی همان فرد گداست که با ایستادن در راه، نشستن در معابر یا هر جای دیگر مبادرت به تکدی گری می‌کند اما سماجت و اصراری برای گرفتن پول ندارد و مردم بر اساس تشخیص خودشان و با میل و رغبت ظاهری و یا باطنی به این افراد کمک می‌کنند.
علیرضا نامی، گروه حقوق و قضا- در زندگی اجتماعی و در مکان‌ها و زمان‌های مختلف و همچنین در گذر از معابر و خیابان‌ها گاها به افرادی بر می خوریم که به دلایل مختلف دست نیازشان به مانند برگ باز شده درخت چنار سوی مردم است. عرق مسلمان بودن و عمل به قرآن و فرموده پیامبران، دینی را به گردنمان نهاده که برابر انسانی درمانده و ملامت از روزگار کشیده کرنش کنیم و به امید رضای حق، آنها را یارا باشیم. ذکر این موضوع در قالب دین تعهد و حمیت بیشتری به شخصیت انسان مسلمان می بخشد و الا اگر با هر دین و مذهبی هم که باشیم حداقل حس انسان دوستی و نوع دوستی خیلی اوقات اجازه عبور از کنار این دسته از افراد را به ما نخواهد داد. از طرفی در روایات، تاکید زیادی برکسب و کار شده و تکدی بسیار نکوهش شده است. رسول خدا(ص) در این باره می فرماید:«ملعون است هر کس هزینه زندگی خود را بر دوش مردم بیندازد» هم چنین حضرت علی (ع)در حدیث دیگری می فرماید: «هر کس آب و زمینی را پیدا کند و باز هم فقیر و محتاج دیگران باشد خداوند او را طرد کرده است.» از مدخل کلام که بگذریم باید بگوییم موضوع مورد بحث ما فضایل کمک به مستمندان و چاره جویی برای دوای درد این افراد حقیقی یا حقوقی نیست بلکه استیصال در جهت تشخیص درمانده یا متکدی واقعی از ظاهر و نهایتا تعریف و کمک قانون در شرایطی که این افراد برای ما ایجاد مزاحمت کرده و در قالب کلاشی و سوء استفاده از احساس مردم از طرق مختلف مبادرت به اخاذی در شیوه های گوناگون می‌کنند، است که خیلی از اوقات ریشه این تکدی گری‌ها با شاخ و برگ بزه و وقوع جرم در جامعه نمود بیشتری پیدا می‌کند و بخشی از سایه امنیت بر سر شهروندان را دور می‌کند. «قانون» در گفت‌وگو با محمد پاکدامن، رئیس شعبه اول دادگاه تجدیدنظر البرز به تشریح ماده 712 قانون مجازات اسلامی در رابطه با موضوع تکدی گری یا کلاشی پرداخته و سعی کرده است ابعاد حقوقی مختلف این معضل اجتماعی را برای مخاطبان بازگو کند.
تکدی‌گری در قوانین کشور جرم انگاری شده است؟
در ماده 712 قانون مجازات اسلامی آمده است که هر کس تکدی یا کلاشی را پیشه خود قرار داده باشد و از این راه امرار معاش یا ولگردی کند به حبس از یک تا 3 ماه محکوم خواهد شد و چنانچه با وجود توان مالی، مرتکب عمل فوق شود علاوه بر مجازات مذکور تمامی اموالی که از طریق تکدی و کلاشی بدست آورده است مصادره خواهد شد. البته نوع مجازات در این ماده و همچنین سایر موادی که قانون‌گذار برای آن مجازاتی از 1 تا 3 ماه کامل در نظر گرفته است، در قانون وصول برخی از درآمدهای دولت تغییر پیدا کرده و مجازات مذکور طبق اصلاحیه سال 91 قانون مجازات اسلامی به جریمه نقدی از 900 هزار تا یک میلیون تومان تبدیل شده است.
مرز بین تکدی گری و کلاشی کجاست و آیا این دو واژه به یک مفهوم معنا می شوند؟
شخص متکدی همان فرد گداست که با ایستادن در راه، نشستن در معابر یا هر جای دیگر مبادرت به تکدی گری می‌کند اما سماجت و اصراری برای گرفتن پول ندارد و مردم بر اساس تشخیص خودشان و با میل و رغبت ظاهری و یا باطنی به این افراد کمک می‌کنند.
اما کلاش شخصی است که در قالب‌های مختلف و یا به عبارت بهتر با شگردهای گوناگون با قید سماجت و اصرار، از مردم پول دریافت می کند. مصداق این گفته شاید برای رانندگانی که در شرایط توقف در تقاطع ها و زمانی که چراغ راهنمایی برای آنها قرمز است بیشتر نمود پیدا کرده باشد. به عنوان مثال افرادی در چهار راه ها بعد از توقف خودرو به سمت آنها رفته و با اصرار شیشه خودروی راننده را بدون اینکه شخص راننده از آنها تقاضای این کار را کرده باشد پاک می‌کنند و لحظاتی بعد درخواست پول می‌کنند. نام این عمل کلاشی است زیرا درخواست پول با سماجت و اصرار همراه شده است .
آیا مثال فوق شامل افرادی که گل می فروشند یا هنگام توقف خودروها برای آنها اسپند دود می کنند یا حتی کودکانی که با سماجت و تمنای شدید ادعیه می فروشند نیز می شود؟
بله حتما می شود. حتی شامل فردی هم که با دروغ می گوید بچه شهرستان است وبرای رفتن به منزل احتیاج به کرایه اتوبوس دارد؛ در صورت تشخیص دروغ فرد مذکور، مجازات تشریح شده در ماده 712 قانون مجازات اسلامی نیز شامل حال او می شود.
کلاش کلاهبردار نیست ؟
جرم کلاش اگرچه مانند جرایم سرقت و کلاهبرداری رایج است ولی از نظر اهمیت، در ردیف پایین تر از جرایم سرقت و کلاهبرداری قرار دارد و قانون گذار نیز این جرم را در کنار تکدی گری قرار داده است.
اگر گاهی شخصی بر حسب نیاز گدایی کند نیز شامل حکم ماده 712 می شود؟
خیر. جرایم مذکور در این ماده اعتیادی است و تکرار عمل به حدی که در عرف به صورت شغل در آید لازم است. در واقع شرط تحقق تکدی و کلاشی آن است که وسیله امرار معاش قرار گیرند و به صورت پیشه درآمده باشند. بنابراین اگر یکی از این دوشرط وجود نداشته باشد تکدی یا کلاشی هم محقق نمی شود.
اگر شخصی به خاطر مشکلات ناگهانی مانند بیماری برای مدتی دست به تکدی بزند مشمول حکم می شود؟
اگر شخصی به خاطر بیماری خود یا اقوام یا هر مشکل ناگهانی دیگر مجبور شود برای مدتی دست به تکدی بزند مشمول حکم ماده مورد بحث نمی‌شود زیرا ضرورت و اضطرار، رافع مسئولیت کیفری چنین شخصی است و مضافاً بر اینکه تکدی را پیشه خود قرار نداده است.در ماده 712 ولگرد مجرم شناخته شده است.
زمانی که شخصی به خاطر نداشتن پول، کار یا بی عار بودن، ولگردی می کند، حکم ماده 712 مجازات اسلامی چگونه در مورد این فرد با توجه به نداشتن منبع مالی لازم الاجرا می شود و اساسا شخص ولگرد چگونه مورد پیگرد قانونی قرار می گیرد؟
به طور کل در مورد جرم تکدی و ولگردی، مقررات ویژه‌ای در قانون اقدامات تأمینی وجود دارد. این ماده ناظر به مجرمانی است که مرتکب جنایت می‌شوند و جرم آنها ناشی از ولگردی یا تکدی است و اشاره‌ای صرف به خود تکدی و ولگردی ندارد. دادگاه‌ها می‌توانند در مورد مجرمان متکدی و قواد یا ولگرد به مفاد این قانون اقدامات تامینی عمل کنند و افراد مزبور را به کسب و کار عادت داده و ریشه جرم آنها را که تکدی و ولگردی است با پیدا کردن کار و حرفه قطع کنند. در توضیح بیشتر، ماده 6 قانون اقدامات تامینی مقرر داشته، « هر گاه کسی مرتکب جنحه یا جنایت شود که مجازات قانونی آن حبس باشد دادگاه می تواند ضمن حکم مجازات در صورت وجود شرایط خاص (در صورتی که فاعل، شخص ولگرد یا قواد بوده یا از راه فحشا یا تکدی و یا نظایر آن امرار معاش می کرده و ارتکاب جرم ناشی از طرز زندگی او باشد) درباره او بلا اجرا گذاشته و دستور نگهداری او را در یک کارگاه کشاورزی یا صنعتی برای مدت نامعینی بدهد. کارگاه‌های کشاورزی و صنعتی باید مخصوص این دسته از مجرمین بوده و مجهز به وسایل لازمه برای آموزش کار باشد و در کارگاه‌های کشاورزی یا صنعتی هر محکوم به حرفه‌ای که استعداد آن را دارد گمارده شده و کار آموزی کنند به نحوی که قادر باشد بعد از زندان با اشتغال بدان شغل یا حرفه، زندگی مادی خود را تامین کنند. اگر ثابت شود که محکوم برای آموختن هیچ حرفه‌ای استعداد و لیاقت ندارد در این صورت دادگاه حکم به اجرا مجازات خواهد داد.
منبع:http://www.ghanoononline.ir/